اگر بذر هوسرانی در جامعه پراکنده شود، عشق می‌میرد

خانم‌ها اولین متضرر بدحجابی هستند

گزیدۀ مباحث مطرح شده در بیست و هشتمین جلسه سخنرانی

حجت الاسلام و المسلمین پناهیان

در مسجد امام صادق(ع) با موضوع

«راهبرد اصلی در نظام تربیت دینی»

 

معنای دقیق «به کمک عقل احساسات خود را کنترل کنیم» چیست؟

· معمولاً گفته می‌شود که ما باید به کمک عقل علیه احساسات خود قیام کنیم یا احساسات خودمان را کنترل کنیم و بر آنها غلبه کنیم. (و گاهی به جای کلمۀ عقل از فکر یا علم یا ایمان هم استفاده می‌شود) اصل این سخن درست است اما خیلی‌ها برداشت دقیقی از آن ندارند. معنای دقیق و صحیح اینگونه سخنان، چیزی نیست که معمولاً برداشت می‌شود.

 

 

 

 

یکی از دلایل بی‌دینی، احساس آشفتگی در معارف دینی است




سخنرانی رمضانی پناهیان با موضوع راهبرد اصلی در نظام تربیت دینی/1


پناهیان:یکی از دلایل بی‌دینی، احساس آشفتگی در معارف دینی است/ جهاد با نفس، نخ تسبیح تمام فضایل است


رجانیوز

شک و عرفان

عقل نظرى و تهذیب نفس

آیا عقل نظرى بدون تهذیب نفس، مى‏تواند به مراحل عالى كشف حقیقت برسد؟

 خیر؛ از مجموع روایات در باب خلقت «عقل»، چنین استفاده مى‏شود كه عقل داراى دو قوس صعود و نزول است و از آن به اقبال (روى آوردن) و ادبار (بازگشتن) تعبیر شده است. «1» با توجه به مضامین احادیث و تفسیر اندیشمندان بزرگ اسلامى «اقبال عقل»، روى آوردن به عالم طبیعت، اجسام، مواد و عالم كثرت است و در همین عالم، عقل در نازل‏ترین مرتبه خود قرار مى‏گیرد و مردم آن را گاه در امور معاش و گاه در امور معاد خود به كار مى‏برند. «عقل نزول كرده»، همان عقلى است كه گاهى براى فراگیرى علوم مختلف و به دست آوردن و حفظ تجربه‏ها از آن استفاده مى‏شود: «العقل حفظ التجارب» «2»

آموزش عرفان

آیا عارف شدن به معناى واقعى‏ كلمه (مثل امام خمینى رحمه الله) نیاز به آموزش دارد یا نه؟ تا آنجا كه مى‏دانیم امام دروس عرفانى در حوزه داشته‏اند؛ حال اگر عرفان علم مربوطه را مى‏خواهد، چگونه مى‏توانیم آن علم را بیاموزیم؟

عرفان و اسلام

پرسش ۳ . نسبت میان «دین اسلام» و «عرفان» چیست؟

باید ملاحظه کرد که آیا مى توان «عرفان و اسلام» را به معناى واقعى کلمه «عرفان
اسلامى» دانست؛ یعنى، عرفانى که برخاسته از متن اسلام و منابع اصیل مذهبى مسلمانان
است (مانند علم فقه، حدیث، تفسیر) و یا آنکه باید آن را عرفان مسلمانان دانست؛

عرفان و تصوف

پرسش ۲ . آیا میان عرفان و تصوف رابطه وجود دارد؟ آیا اسلام تصوف را قبول دارد؟!

عرفان بیانگر نگاهى است که بر اهمیّت شناخت قلبى و کشف و شهود درونى تأکید کرده،
تزکیه باطن را یک اصل اساسى تلقى مى کند. ریاضت هاى جسمانى و روحانى را راهى مهمّ و
اساسى در دستیابى به تطهیر درون مى داند اما تصوف بیشتر بر عزلت و خلوت نشینى، محبت
اصرار مى ورزد. گاهى عرفان هدف نهایى تلقى مى گردد که صوفیان بدان بار
نیافته اند:۱۱

عرفان عملى و نظرى

پرسش ۱ . منظور از عرفان چیست و جایگاه آن را در اسلام مشخص نمایید؟

یک. عرفان

«عرفان» در لغت به معناى شناخت و شناسایى است و در اصطلاح روش و طریقه ویژه اى است
که براى دست یابى و شناسایى حقایق هستى و پیوند ارتباط انسان با حقیقت، بر شهود،
اشراق و وصول و اتحاد با حقیقت تکیه مى کند و نیل به این مرتبت را نه از طریق
استدلال و برهان و فکر؛ بلکه از راه تهذیب نفس و قطع علایق از دنیا و امور دنیوى و
توجّه تام به امور روحانى و معنوى ـ و در رأس همه مبدأ و حقیقت هستى ـ مى داند.

هر علمی دارای یک سلسله اصول و قواعدی است که به وسیله آن اصول و قواعد، مسائل آن علم درک و فهم می شود و در مقام عمل نیز به کار می آیند. همچنین به وسیله آن قواعد، حکم مسائل جزئی نیز مشخص می شود. از این رو، از میان علوم، اخلاق نیز به عنوان یک علم، دارای قواعدِ خاص به خود می باشد. منظور از قاعده اخلاقی، اصول کلی است که به وسیله آن ها، چیزهای با ارزش را از آن چه فاقد ارزش است، تشخیص می دهیم و با شناخت قواعد اخلاقی، در مقام عمل می توانیم تشخیص دهیم، که آیا اعمال ما دارای ارزش اخلاقی هستند یا خیر و اگر هستند ارزش منفی دارند یا مثبت؟

٢٧ توصیه اخلاقی از استاد عرفان

توصیه های آیت الله علی پهلوانی تهرانی

شخص غیر روحانی اگر هوا پرست شود یا اطاعت شیطان کند ضرر به خودش می رساند؛ ولی شخص روحانی ضررش به یک معنی به جامعه می رسد و لو این که به معنی دیگر هوا پرستی ضررش به تمام عوالم بشر و موجودات دیگر می رسد.

اشاره: آیت الله علی پهلوانی تهرانی (سعادت پرور)، در سال 1305 هجری شمسی در تهران تولد یافت. وی از نوجوانی در محضر اساتید بزرگی مانند شیخ محمد زاهد، آیت الله حاج شیخ علی اکبر برهان، آیت الله العظمی مرعشی نجفی، آیت الله العظمی بروجردی و حضرت امام خمینی(ره) حاضر شد و تا مرحله اجتهاد پیش رفت.

عرفان یا اخلاق، کدامیک؟

 تعریف اخلاق : کلمه اخلاق جمع خلق است. خلق شکل درونی انسان است. چنان چه خَلق شکل ظاهری و صوری اشیاء از جمله انسان است. غرایز و ملکات و صفات روحی و باطنی که در انسان است، اخلاق نامیده می شود و به اعمال و رفتاری که از این خلقیات ناشی گردد نیز اخلاق و یا رفتار اخلاقی می گویند.(1)

 اما عرفان به عنوان یک دستگاه علمی و فرهنگی دارای دو بخش است: بخش‏ عملی و بخش نظری . قسمت دوم آن ارتباطی با اخلاق ندارد اما بخش عملی عبارت است از آن قسمت که روابط و وظایف انسان را با خودش و با جهان و با خدا بیان می‏کند و توضیح می‏دهد . عرفان در این بخش‏ مانند اخلاق است ، یعنی یک " علم " عملی است با تفاوتی که بعدا بیان‏ می‏شود. این بخش از عرفان علم " سیر و سلوک " نامیده می‏شود. در این‏ بخش از عرفان توضیح داده می‏شود که " سالک " برای اینکه به قله منیع‏ انسانیت ، یعنی " توحید " برسد از کجا باید آغاز کند و چه منازل و مراحلی را باید به ترتیب طی کند و در منازل بین راه چه احوالی برای او رخ می‏دهد و چه وارداتی برای او وارد می‏شود . و البته همه این منازل و مراحل باید با اشراف و مراقبت یک انسان کامل و پخته که قبلا این راه را طی کرده و از رسم و راه منزلها آگاه است صورت گیرد و اگر همت انسان‏ کاملی بدرقه راه نباشد خطر گمراهی است.

رابطه میان عرفان و اخلاق عرفانی

تفاوت دو شیوه تربیتی عرفان عملی و اخلاق

رابطة اخلاق و عرفان

عرفان و اخلاق گاه چنان به یکدیگر نزدیک و تو در تو می شوند که گمان می رود یک عارف، اخلاقی بزرگی است و همین طور یک اخلاقی گمان می رود عارفی است که تمام مراحل سیر و سلوک را طی کرده است. اما اخلاق و عرفان به رغم همة قرابت هایشان گاه چنان دچار افتراق می شوند که به نظر می رسد راهشان جداست.

فرق بین عرفان و اخلاق چیست؟

تفاوت اخلاق و عرفان؟

از این که با ما در ارتباط هستید خدا را شاکریم و امیدواریم وجود خود را مزین به اخلاق والا کنیم و خود را فانی در خدا کنیم.
«اخلاق»
پیش از آن که اخلاق را تعریف کنیم ، لازم است به ۲ نکته که در حقیقت اخلاق و تعریف آن موثر است ، اشاره کنیم:
۱- فلاسفه گفته اند از کیفیات نفسانی، آنچه سریع الزوال و زودگذر باشد آن را حال و آنچه ثابت و مستمر بوده، به طوری که به عنوان طبیعت ثانویه او به حساب آید، آن را ملکه گویند. پس ملکه، کیفیتی از کیفیات نفسانی است راسخ در نفس است.

عرفان ( فصل دوم : عرفان در مقایسه با زهد و عبادت)

                                            عرفان - فصل دوم :             

                       عرفان در مقایسه با زهد و عبادت

در لزوم توجه به عرفان و زهد و عبادت، یا عارف و زاهد و عابد، مرحوم جلال الدین همایی می گوید:

     «در میان اشخاص عامی و درس خوانده هر دو، کمتر کسی است که فرق حقیقی ما بین سه لقب، یا سه اصطلاح عابد و زاهد و عارف را، به خوبی و درستی دانسته باشند و آنها را با یکدیگر اشتباه نکند.»

     به همین دلیل که عرفا در ظاهر امر با عابدان و زاهدان شباهتی دارند، از دیرباز تشخیص و تمییز آنها از همدیگر لازم به نظر می رسیده است. ابو نصر سرِِِِِّاج طوسی (فوت378 هـ) از یحیی بن معاذ نقل می کند که:

                                  «الزهد سیار و العارف طیار»

عرفان ( فصل سوم : عرفان در مقایسه با مکتب های فکری دیگر)

عرفان - فصل سوم :

عرفان در مقایسه با مکتب های فکری دیگر

   البته منظور ما از مکتبهای فکری، مکاتب موجود در قلمرو تفکرات اسلامی است. با گسترش تحقیقات عقلی، از قرن دوم تا قرن ششم هجری عملأ چهار دسته و گروه فکری اصلی و عمده به وجود آمد که به عنوان متکلمین، فلاسفه ی مشا، فلاسفه ی اشراق و عرفا یا متصوفه شناخته شدند.

  همه ی اینان به طور کلی به واقعیت و عینیت جهان و انسان باور داشته و قوای ظاهری و باطنی انسان را در مجموع، قادر به درک حقایق عالم می دانند. اما در روش و مبادی با هم اختلافاتی دارند که آنها را به صورت گروههای مختلف در آورده است.