یادی از سنگرسازان بی سنگر دوران دفاع مقدس

مقدمه:
سنگر سازان بی سنگر سربازان گمنام امام زمانند.((امام خمینی رحمة الله علیه))

جان شیفته ما در گرو نام شهیدان والا مقامی است که بر قله بلند لودرها وبلدوزرها پیش قراول حماسه 8سال ایثار وفداکاری بودند ولبیک گویان،دعوت امام زمان خویش را با جان اجابت کردند وچون پرندگان عرش از خاک تا افلاک پر گشودند .

راه باز است ،معبرها همه پاك شده اند، لا به لاي سيم خار دار ها ، پلاك ها چشمك مي زنند
و شهدا هنوز ايستاده اند و با سر انگشت وفا ،نقطه ي رهايي را نشان مي دهند .
خط هنوز شكسته نشده است، كوله پشتي بسيجي ها لب خاك ريز نشسته است.
فرمانده فرياد مي زند:
سنگر بكن اي برادر ،امروز هم روز جنگ است
امروز اما قلمها ،سر نيزه هاي تفنگ است
امروز ميدان معنا ،خود عرصه ي كارزار است

هرواژه يك گلوله ، هرجمله اي يك تفنگ است

یادی از سنگرسازان بی سنگر دوران دفاع مقدس

امروز اگر ایران در بخشهای مختلف صنعت دفاعی، مخابراتی، پزشکی، راهسازی و... به خودکفایی رسیده و مجهز به آخرین تکنولوژیهای روز شده است مرهون مجاهدت جهادگران گمنامی است که در دوران دفاع مقدس هدفی جز پاسداری از اسلام و ایران در سر نمی پروراندند. به گزارش خبرگزاری مهر، بچه های جهاد از همان اول تا کنون به بی سرو صدایی مشهورند. فعالیتهای آنها اگر با اهمیت تر از رزمندگان نباشد کم اهمیت تر نیست اما بی ریایی آنها باعث شده فضای عمومی و حتی خصوصی کشور از فعالیتهای شان خبر چندانی نداشته باشند تا آنجا که امام راحل را هم وادار به واکنش کرد که بگویند:" شما هم کارهایتان را برای مردم بگویید".

این گزارش نقبی است به دنیای با صفا، پرتلاش و البته پر از خلاقیت و تخصص نیروهای جهاد تا یادی باشد از آنها که بیش از هر چیز بی نام و نشان بودند، جهادگرانی چون شهید مهندس محمد طرحچی اولین فرمانده کل مهندسی جنگ جهاد که شکست حصر آبادان در عملیات ثامن الائمه(ع) بیش از هر چیز مدیون نبوغ مهندسی وی در طراحی نقشه جاده سری ماهشهر-آبادان و پل رودخانه بهمنشیر است که در 11 شهریور 60 در هنگامه نماز مغرب با گلوله مستقیم تانک دشمن به شهادت رسید.

در این گزارش یاد شهید مهندس سید محمدتقی رضوی مبارز اعدامی دوران رژیم پهلوی را گرامی می داریم که با پیروزی انقلاب به جهاد سازندگی و پس از آن با آغاز تهاجم صدام به ایران وارد جبهه ها شد. شهید رضوی را می توان طراح عملیات خاکی خواند چرا که او معتقد بود با هر قطره عرق در مهندسی رزمی یک قطره خون کمتر در میدان جنگ ریخته می شود و با همین دیدگاه تا زمان شهادتش منشاء تحولات بزرگی در مهندسی جنگ شد و سرانجام در سال 66 در کوههای غرب کشور به شهادت رسید.

در سالروز آزاد سازی خرمشهر یاد شهید مهندس حسین ناجیان، مسئول ستاد پشتیبانی و مهندسی مناطق جنگی جنوب را و یاد بیش از سه هزار شهید جهادگر دوران دفاع مقدس را گرامی می داریم که امام خمینی(ره) در تجلیل از مقام آنان فرمود:"اگر نبود خدمات جهاد سازندگی، پیروزی با این سرعت بدست نمی آمد."

در طول دفاع مقدس، جنگ خاکریزها یکی از مهمترین مؤلفه های پیروزی در عملیاتها بود به گونه ای که جهاد با خاکریز سازیهای پیاپی و بی وقفه خود توانست جلوی پیشروی ستونهای زرهی عراق را به شهرهای خوزستان بگیرد. در شکست حصر آبادان این جهاد بود که با خاکریزسازی های شبانه خطوط درگیری را به سمت عراق گسترش داد و به دشمن نزدیک کرد.

شاید بتوان منشاء پیشرفت ایران در سدسازی و پل سازی را در تلاش جهادگران در جبهه های غرب و جنوب جست که نمونه آن طرح پل بشکه ای در عملیات ثامن الائمه (ع) است که برای ساخت آن بشکه های 220 لیتری خالی را جمع آوری کرده و با متصل کردن آنها به یکدیگر کار جابه جایی نیروها و امکانات در عملیات شکست حصر آبادان انجام شد.

رودخانه های غرب کشور بر عکس رودخانه های جنوب به دلیل دره های شیب دار و عمیق، خروشان و نا آرام هستند که روش ساخت پل ضربتی در عملیات در این دو منطقه متفاوت است. در این رودخانه ها با لوله های بسیار بزرگ بسترسازی و بعد روسازی می شد تا در برابر سیلابهای خروشان مقاوم باشند.

شهید هزاردستان که طراح بسیاری از پلها و سازه های جهاد در جنگ تحمیلی محسوب می شود توانست با طراحی پلهای دوبه ای (قطعات فلزی شناوری که در بنادر جنوب برای تخلیه و بارکشی استفاده می شود) نام خود را به عنوان یکی از جهادگران دفاع مقدس ثبت کند و در طول سه سال حضور در جبهه ها تا زمان شهادتش 12 پل روی کارون و بهمنشیر ساخت.

پل خیبر، پل بعثت، پلهای متحرک و معلق در جنوب و غرب کشور ازجمله شاخص ترین پلهای ساخته شده در دوران دفاع مقدس است. پلهای معلق در کوهستانهای صعب العبور مناطق غرب کشور از ویژگیهای منحصر به فردی برخوردار بود به گونه ای که همچنان پس از گذشت سالها از پایان جنگ این سازه ها کاربری دارد.

پل خیبر که از آن به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی جنگ نام برده می شود، بزرگترین پل شناور دنیا به طول 14 کیلومتر است که بر روی هور زده شد. برای شناورسازی آن از مواد پلیمری استفاده شد تا در صورت حمله هوایی دشمن به سرعت قابل تعمیر و تعویض باشد و در فواصل معینی از طول پل پارکینگ و محل توپ ضد هوایی تعبیه شد و قطعات یدکی نیز در طول مسیر به پل اصلی متصل شد تا در صورت نیاز به سرعت عوض شود.

ساخت پل بعثت در عملیات والفجر8(فتح فاو) برای در امان ماندن از آتش شدید دشمن و اتصال ایران به فاو بر روی اروند خروشان در حالی کلید خورد که اکثر نظامیان با آن مخالف بودند اما جهادگران با محاسبات دقیق و شبانه روزی خود بر روی اروند این پل را در ماه رمضان و در گرمای طاقت فرسای جنوب ساختند و با لوله هایی با قطر 156 اینچ دو ساحل اروند را یه یکدیگر متصل کردند.

جاده سید الشهدا از دیگر ابتکارات جهادگران در طول دفاع مقدس است. برای حفظ جزایر مجنون تنها یک راه وجود داشت و آن ایجاد جاده تدارکاتی بود که جهادگران این جاده را به طول 14 کیلومتر در هور با عمق 2 تا 3 متر اجرا کردند و نام آن را به عشق زیارت اباعبدالله الحسین، بزرگراه سید الشهدا(ع) گذاشتند.

در دوران جنگ عبور دادن تعداد زیادی از نیروها از باتلاقها و نهرها و رودخانه های کوچک و بزرگ هر کدام تکنیکی خاص می طلبید که تلاش جهادگران در ساخت پلهای فایبرگلاس، پلهای شناور، پلیکا، فرشهای باتلاقی، سرعت عبور نیروها را در شبهای عملیات با کمترین تلقات بالا می برد. جهادگران علاوه بر ساخت "فرش باتلاقی" که یک سازه مهندسیی و ساخته شده از پروفیل های محاسبه شده آلومینیوم است،"باتلاقروی جبل" را برای عبور از باتلاق و نیزارها ساختند؛ این دستگاه بزرگ با چرخهایی با قطر بیش از 4 متر برای یدک کشی، بازکردن راه و موانع در باتلاقها و نیزارهای جنوب ساخته شد.

مهندسان برای رفع مشکل پروانه موتور قایقهایی که در مرداب به دلیل حجم زیاد نی و گیاهان مردابی از کار می افتاد دست به ابتکاری نو زدند و قایقهایی را طراحی کردند که با ملخ چوبی و از طریق جابجای هوا هم روی نی و هم روی آب با سرعت پیش می رفتند جالب اینجاست که موتور متحرک این قایقها موتور فولکس بود که برای خنک شدن احتیاج به آب نداشت و با هوا خنک می شد و بعدها نمونه بزرگتر این نوع قایقها با نصب موتور هواپیما ساخته شد.

بعد از فتح فاو عراق بارها سعی کرد راههای پشتیابنی رزمندگان را ببندد به همین دلیل تمام پلهای بهمنشیر که راههای ورود به جزیره آبادان و از آنجا به فاو بود را از بین برد و هر تلاشی از سوی ایران را با حملات شدید دشمن از بین می برد. جهادگران برای حل این مسئله دست به ابتکار عجیبی زدند و آن هم ساخت سد بر روی بهمنشیر بود. برخی که فکر می کردند با ساخت این سد خاکی آبادان غرق می شود با آن مخالفت کردند اما جهادگران با محاسبات دقیق، محلی را انتخاب کردند که با احداث سد، آب تا حدی در آنجا بالا می آمد و دوباره به کارون بر می گشت و از طریق کارون به اروند می ریخت. سد بهمنشیر ساخته شد و هواپیماهای دشمن هم در از بین بردن آن عاجز شدند.

عملیات آبی از جمله روشهای نظامی بود که رزمندگان ایرانی به کمک طراحی دقیق مهندسان جهاد آن را اجرایی کردند. برای اینکه عملیات آبی در جبهه های جنوب اجرا شود باید میلیونها متر مکعب آب به خطوط مقدم منتقل می شد که با ساخت کانال، آب رودخانه های بزرگ یا دریا را در چند مرحله پمپاژ به خاکریز محل درگیری می رساند و ایستگاه پمپاژ نهایی، آن را به سمت دیگر خاکریز پمپ می کرد. کندن کانالهایی که عمود بر خطوط درگیری بود با مخاطرات زیادی همراه بود که کانال امالقصر و کانال شهید پوست فروش در فاو از جمله این کانالهاست.

"بالن ابابیل" را می توان یکی از ابتکارات صنایع هوایی در حوزه دفاع دانست که مهندسان جهاد برای فریب هواپیماهای دشمن دست به ابتکاری جالب زدند. طرح بالن ابابیل در واقع هم فریب و هم سفیر مرگ هواپیماهای دشمن بود که می خواستند از گذرگاههای تنگ بین کوهها و دور از چشم رادارها به پالایشگاه اصفهان نزدیک شوند. این بالن بزرگ با دنباله های فلزی و مواد خاصی که در آن به کار رفته بود این امکان را می داد که در رادار هواپیماهای دشمن دیده شده و راه عبور آن را ببندد و از حمله صرف نظر کند ضمن اینکه در در هنگام حمله هوایی خلبان دشمن ناگهان با موجودی عجیب مواجه می شد که در آسمان ثابت ایستاده است که باید تأکید کرد، انتخاب جنس بالن، نحوه دوخت، عایق بندی، اتصال فلز به پلاستیک و ... از نکات پیچیده مهندسی در آن زمان بود.

یکی دیگر از ابتکارات ویژه جهاد در دوران جنگ تحمیلی "سازه منحرف کننده موشک" نام دارد؛ در اواخر جنگ فرانسه موشکهای اگزوسه رادار گریز را به رژیم بعثی عراق داد. این موشکها قادر بود در ارتفاع 4 متری سطح آب پرواز کرده و کشتی ها را هدف قرار دهد. مهندسان جهاد جنگ برای منحرف کردن رادار این موشکها صفحه های عمود بر هم فلزی طراحی کردند که امواج فرستاده شده از طرف موشک را به سمت خود موشک بازتاب می داد و موشک در انتخاب هدف به اشتباه می افتاد و به جای کشتی ها به این صفحات اصابت می کرد. با این طرح، صنایع نظامی فرانسه دچار مشکل شد چراکه دیگر هیچ کشوری حاضر به خریدن این موشکها نبود.

بعضی از مناطق جنگی، جغرافیای رملی و ناصاف داشتند، عبور در این منطقه بسیار سخت بود و عراق از این مزیت استفاده می کرد. مهندسان جهاد با طراحی و ساخت شنی هایی که به وانت لندکروز متصل می شد عبور در این مناطق را میسر کردند و نام آن را" لندکروز شنی دار" گذاشتند و تا پایان جنگ تکنولوژی آنها را ارتقا دادند. بعد از ساخت لندکروز شنی دار که قدرت و قابلیت حرکت در رمل و پستی و بلندی را داشت،مهندسان جهاد نفربر دوزیست را نیز طراحی کردند.

امروز اگر ایران در بخشهای مختلف صنعت دفاعی، مخابراتی، پزشکی، راه سازی و... به خودکفایی رسیده و مجهز به آخرین تکنولوژی های روز شده است مرهون مجاهدت جهادگران گمنامی است که در دوران دفاع مقدس هدفی جز پاسداری از اسلام و ایران در سر نمی پروراندند و جا دارد با یادآوری تاریخ و وقایعی که بر ملت ایران در حوزه های مختلف در طول 8 سال جنگ تحمیلی گذشت؛ خاطره وحدت، همدلی، فداکاری و... که در آن دوران بین مردم میهنمان موج می زد را هر زمان زنده کنیم.

منبع خبرگزاری :مهر