قال الله تبارک و تعالی: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ

شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان محتمل شب قدر و شب نزول قرآن و شب سوم شهادت امیر بیان علی بن ابی طالب علیه افضل تحیه والثناء است

من از همین فضای نورانی استفاده میکنم و چند جمله ایی رو در رابطه با همین دعای ارزشمند جوشنکه این شبها توفیق خواندنش هست و اول ماه رمضان هم خواندنش وارد شده و یک چند فرازی از این رو خدمت شما توضیح میدهم و برداشتی انشاءالله از آن داشته باشیم،در این دعای ارزشمند جوشن خدا رو اینطور خطاب میکنیم: یَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِینَ،(ای کسی که خیلی سریع حسابرسی میکنی) یَا مَنْ فِی الْحِسَابِ هَیْبَتُهُ(ای کسی که عظمت و ابهت در حسابرسی تو هست)یا حسیب(ای حسابرس)یا نعم الحسیب(ای کسی که خوب حسابرسی داری).

شما عزیزان میدانید که یکی از چیزهایی که ما خیلی باید روی اون این شبها حساسیت داشته باشیم حسابرسی قیامت هست،محاسبه کردار و رفتارمون هست و تصحیح اون نقاط ضعفی که داریم.

اولا: میدونید که عالم هستی روی حساب هست: الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ چقدر حسابرسیش دقیقه که یوقت می بینید که برای چند سال آینده یک خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی رو تشخیص می دهند ،چرا؟چون الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ،فاصله بین زمین و خورشید دقیق،گردش زمین به دور خودش و به دور خورشید دقیق هست ،گردش کرات به دور خورشید حساب شده،این عالم اینقدر به صورت دقیق چینش شده که اگر ذره ایی بیشتر یا کمتر از این بود خطر آفرین بود--الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ—پس در عالم حساب است

دوم:دروجود من و شما هم حساب هست مگر شما بیمارهاتون رو با آزمایشهای عددی بهش پی نمیبرید ،مثلا میگویند راندمان فشار خون اینه،قند اینه ،چربی اینه،یک آزمایش کامل که یک کسی میده با عدد و حساب تعیین میکنند که بدنش روی نظم هست یا بی نظمی داره که آیا سالمه یا بیماری دارد ،از کجا انسان پی به بالا بودن قند خونش میبره؟بوسیله آزمایش و اون رقمی که میگویند به این اندازه قند شما بالاست،این حد نرماله،این کاهشش هست و اینم افزایشش هست ،پس بدن ما هم روی حساب هست.

عالم هستی هم روی حساب است و بدن هم روی حساب است ،چطور همه چیز روی حساب باشد اونوقت کار ما روی بی حساب باشد؟عملکرد ما بی حساب باشد؟

چطور یک غذای ناشایست به این بدن لطمه میزند ،چطور بدن انسانی که قند داره از دردی که داره و از اینکه علائمی که داره پی میبره و حسابی برای خودش دارد تونوقت میشود که اعمال ما بی حساب باشد؟میشه دقت در آن نباشد ؟این چیزیست که باید روی آن توجه بشود

امیرالمومنین یک خطبه ایی دارد در نهج البلاغه این خطبه خیلی زیباست حتما ببینیدخطبه 174نهج البلاغه هست به جمع آوری مرحوم فیض الاسلام،امام در این خطبه خطابش به اون غافلهاست،اصن خطبه مذمت انسانهای غافل هست،راوی میگوید یک روزی امیرالمومنین به ستون مسجد مدینه تکیه داده بود و د رهمون حال تکیه به ستون مسجد این خطبه رو فرمود: اَيُّهَا الْغافِلُونَ غَيْرُ الْمَغْفُولِ عَنْهُمْ(ای کسانی که از خداغافلید ولی خدا از شماغافل نیست)کسانی که به فکر غذا و طعامشون هستند ولی به فکر خودشون نیستند،فرشته ها که از شما غافل نیستند؛زمین داره ثبت میکنه،زمان داره ثبت میکنه،پیغمبر شاهده ،فرشته هایی که نگهبان شما هستند،همه ی اینها وقتی هست یعنی اگر چه شما غافل هستید ولی خدا از شما غافل نیست

یه وقتی یه کسی اومد پیش پیامبر بنام قیس این تاجر شراب بود چندتا گناهان بزرگی دیگه هم در زندگیش بود از جمله اینکه چندتا دختر زنده به گور کرده بود به پیامبر عرضه داشت یا رسول الله منو نصیحت کن ،پیامبر فرمود یا قیس همین قدر بهت بگم بعد از این دنیا آخرته،و بعد از این حیات مرگ هست،بعد از مرگ جایگاه تو قبره،بخواهی نخواهی تو قبر یکی باید همراهت باشه نمیتونی تنها باشی ،اگر همراهت درست باشه تو رو اکرام میکنه اگر همراهت سوء باشه او رو آزار میده،قیس بدان خدا حسیب است به اعمال رسیدگی میکند ،یه قدری پیامبر براش صحبت کرد عرض کرد یا رسول الله من تجارت شراب رو میزارم کنار ،گناه رو هم میذارم کنار ،بت پرستی رو هم میزارم کنار، من مسلمان میشوم، همه ی گناه رو گذاشت کنار ،یه مرتبه تغییر کرد این تغییر وضعیت

شما ببینید خورشید نور افشانی دارد و زمین کی از نور خورشید استفاده میکند وقتی تغییر وضعیت بدهد و بیاید مقابل خورشید الان شب هست و زمین مقابل خورشید نیست و نیازی نیست و این انسان هست و گیاهان هستند و همه چیزهایی که روی زمین هستند نیاز به نور خورشید دارند

ما هم تا تغییر وضعیت ندهیم نمیتونیم نور بگیریم،ما تا خودمون رو در معرض قرار ندهیم نمیتونیم بهتره مند بشویم،فرمود قیس تو همراه میخوای حواست جمع باشه و اونم یه مرتبه گناه رو گذاشت کنارو تغییر کرد.

در ادامه میفرماید: وَالتّارِكُونَ الْمَأْخُوذُ مِنْهُمْ(ای کسانی که عهد خودتون رو با خدا فراموش کردی بدونید که یه روزی خدا شما رو مواخذه میکنه بخاطر این سرمایه ها و نعمتهایی که به شما داده)این خطبه در مورد غافلین طولانی هست

ببینید عرض ما در مورد حسابرسی هست ،ما سه نمونه حسابرسی داریم ببینیم کدامیک از اینها شامل حالمون میشه و یا اینکه دوست داریم در کدوم یک از این دسته ها باشیم

آیه سیزدهم سوره اسراء رو باز کنید ببینید پنج اصل مهم رو در این آیه بیان میکنه: وَ کُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ في‏ عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ کِتاباً يَلْقاهُ مَنْشُوراً

اصل اول:هرکسی سرنوشتش دست خودش هست

این جهان کوه است و فعل ما ندا //سوی ما آید ندا ها را صدا

اعمال ما هم همینطوره صدای ما در کوه برمیگرده ،اعمال ما هم به سوی ما برمیگردد،میفرماید هر انسانی سرنوشتش دست خودش هست ،شب قدر سرنوشت تعیین میشود اما به میزان خلاقیت ،به میزان بهره مندی و به میزان ظرفیت افراد و تلاش افراد هست

اصل دوم: میفرماید روز قیامت برای هرکسی یه پرونده ایی میدهیم به دستش و بعد هم میگوئیم اقراء بکتابک خودت بخون ببین چکار کردی ، این دوتا اصل

اصل سوم: مَّنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يهْتَدِى لِنَفْسِهِ(هر کسی هدایت بشود بدرد خودش میخورد)

اصل چهارم: وَ لا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَی(کسی بار گناه دیگری رو بر دوش نمیکشه)

اصل پنجم: مَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتى نَبْعَث رَسولاً(ما کسی رو عذاب نمیکنیم مگر اینکه حجت بفرستیم و پیامبر بفرستیم)

میفرماید مردم در روز قیامت حسابرسیشون سه جور هست:بعضی ها بدون حساب به بهشت میروند یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسابٍ وحسابرسی اونها آسان هست حِساباً یَسِیْراً- بعضی ها هم اینقدر معطل میشوند و براشون سخت میشود که میگویند برزخ و قبر برای ما بهتر بود اینقدر سختی میکشند در حسابرسی

بذارید این ایه رو هم خدمت شما عرض کنم که پیامبر اکرم این حدیث رو ذیل این ایه فرموده که این ایه مردم رو سه دسته کرده: فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ (بعضی ها به خودشون ظلم میکنند)وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ (بعض ها میانه رو هستند)وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ (بعض ها هم به کار خیر سبقت میگیرند)

در داستان هست فردی میگوید بعد از رحلت پیامبر به مسجد مدینه رفته بودم و در مسجد نشسته بودم و خیلی ناراحت بودم از حوادث بعد از رحلت پیامبر و متوسل به پیامبر شدم که یک همدم خوبی بیاد و من باهاش صحبت کنم تا اینکه قدری اروم بشم میگه طولی نکشید که ابو درداء اومد(یکی از اصحاب خوب پیامبر که قبرش در سوریه هست)خوشحال شدم گفتم خدا دعام رو مستجاب کرد و من یکی رو میخواستم که ازش استفاده کنم ،بهش گفتم که یکی از اون احادیث ناب رو که از پیامبر شنیدی برای من بگو،همین ایه رو میگه برام خوند و گفت اونهایی که به خودشون ظلم کردن و به خودشون هم رحم نکردن اینها فردای قیامت حسابرسیشون خیلی سخته ، اون دسته دوم که مقتصد هستند حسابرسیشون آسان هست وراحت به بهشت میروند و اون دسته ی سوم سابق بالخیرات اصلا حسابرسی نمیشوند یعنی اینقدر کارشون روشن هست که یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسابٍ

ببینید اگر میخواهید جز این گروه سوم باشید و جزء کسانی باشید که سابق بالخیرات و سارعوا الی مغفره من ربکم باشید شرط داره من چندتا شرطش رو خدمت شما عرض میکنم چند تا حدیث میخونم که مت چکار کنیم که انشاءالله ما بین کسانی باشیم که یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسابٍ باشیم.

امام سحاد علیه السلام میفرماید: «اِذا کانَ یَومَ القیامة أَنبَتَ اللّهُ لِطائفَةٍ مِن اُمَّتی أَجنِحَة فَیَطیرُونَ مِن قُبُورِهِم اِلَی الجَنانِ یَسرَحُونَ فیها و یَتَنَعَّمُونَ کَیفَ شاؤُوا. فَتَقُولُ لَهُمُ المَلائِکَةُ (هَل رَأَیتُم حِساباً؟ فَیَقُولُونَ: ما رَأَینا حِساباً فَیَقُولُونَ: هَل جُزتُم عَلَی الصراطِ؟ یَقُولُون: ما رَأَینا صِراطاً. فَیَقُولُونَ: هَل رَأَیتُم جَهَنَّمَ؟ فَیَقُولُونَ: ما رَأَینا شَیئَاً. فَتَقُولُ المَلائکَةُ: مِن اُمَّةِ مَن أَنتُم؟ فَیَقُولُونَ: مِن اُمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلی اللّه عَلیه وَ آله. فَیَقُولُونَ: نَشَدتُمُ اللّهَ حَدِّثُونا ما کانَت أعمالُکُم فِی الدُنیا؟ فَیَقُولُونَ: خِصلَتانِ کانَتا فینا فَبَلَغَنا اللّهُ هذهِ المَنزِلَة بِفَضلِ رَحمَتِهِ فَیَقُولُونَ: وَ ما هُما؟ فَیَقُولُونَ: کانَتا کُنّا اِذا خَلَونا نَستَحیی أَن نُعصِیَهُ وَ نَرضی بِالیَسیر مَمّا قُسِّم لَنا. فَتَقُولُ المَلائِکَةُ یَحِقُّ لَکُم هذا».میزان الحکمه، ج 2، ص 418؛ به نقل از: تنبیه الخواطر، ج 1، ص 230)

چون روز رستاخیز فرا رسد، خداوند برای دسته ای از امّت من بال هایی پدید آورد و آنان از گورهای خود به سوی بهشت پرواز کنند و در آن جا آسوده و از نعمت ها، هرگونه که خواستند، برخوردار می شوند. آن گاه فرشتگان به آنان می گویند: آیا مورد محاسبه قرار گرفتید؟ می گویند: ما محاسبه ای ندیدیم. فرشتگان می گویند: آیا از پل صراط عبور کردید؟ می گویند: ما صراطی ندیدیم. فرشتگان می گویند: آیا دوزخ را مشاهده کردید؟ می گویند: ما چیزی ندیدیم. فرشتگان می گویند: شما از امت کدام پیامبر هستید؟ می گویند: از امت محمد(ص). فرشتگان می گویند: شما را به خدا سوگند می دهیم که بگویید در دنیا چه اعمالی داشته اید؟ می گویند: در ما دو خصلت وجود داشته که خداوند به فضل رحمت خود، ما را به این موقعیت رسانده است. فرشتگان می گویند: آن دو خصلت کدامند؟ می گویند: ما هرگاه در خلوت بودیم، از خدا شرم داشتیم که نافرمانی اش کنیم و از آنچه روزی ما بود به اندکی راضی و خرسند بودیم. فرشتگان می گویند: این مقام و منزلت برای شما شایسته و حقّ شماست.

اگر همین دوتا حرف رو یاد بگیریم بس است گاهی یک موعظه زندگی انسان رو زیر و رو میکنه ، این موعظه هم از بنده نیست کلام خداست و کلام خدا هم حقه،موعظه قلب انسان رو جلا میده و زنگار رو از بین میبره پیامبر اکرم گاهی به جبرئیل میفرمود منو موعظه کن چون خود شنیدن اثر داره

خواط بن جبیر که یکی از یاران پیامبر بود این خواط برادر عبدالله بن جبیر بود در یکی از مسافرتها همراه پیامبر بود از خیمه اومد بیرون دید سه چهار تا خانم نشستن دور هم و دارن صحبت میکنند تحریک شد و رفت لباسهاشو عوض کرد و اومد کنار این خانمها نشست پیغمبر اکرم از خیمه اومد بیرون و دیدش فرمود خواط اینجا چکار میکنی؟خواط خجالت کشید گفت یا رسول الله شترم سرکش شده و گریخته دنبال طنابی و وسیله ایی میگردم برم شترم رو پیدا کنم عذر اورد ،--عذر اوردن درست نیست ولی در حدیث داریم بعضی ها وقتی که عذر تراشی میکنند ازشون بپذیرید گاهی یه کسی یه خطایی میکنه و بعد یه عذری میاره با وجود اینکه میدانیم که این عذر درست نیست اما امام سجاد میفرماید اگر کسی بیاد پیش ما و عذر بیاره ما اون عذر رو میپذیریم تا اینکه خودش پشیمون بشه و اون خطا رو کنار بذاره—بهرحال خجالت کشید و از اونجا بلند شد ، بعد از اینکه برگشتند مدینه اومد تو مسجد پیامبر ،پیامبر دیدش فرمود خب بالاخره طناب پیدا کردی تا شتر سرکشت رو مهار کنی یا نه؟سرشو انداخت پایین گفت یا رسول الله اشتباه کردم دیگه شترم سرکش نخواهد شد و دیگه مهار شتر رو رها نخواهم کرد شما اینبار از خدا بخواه منو ببخشه توبه میکنم،اینو میگن حیاء.

کیا بی حساب به بهشت میروند البته منظور این بی حسابی که خودمون در فارسی میگیم نه نیست منظور اینه که اینقدر حسابش روشن هست که دیگه نیاز به برسی نیست

دوم: میگویند ما راضی بودیم به این رضای الهی ،دنیا برای هیچ کسی روی یک لنگه نچرخیده،فراز داره،نشیب داره،فقدان داره،ایجاد داره،بیماری داره،سلامت داره،خوشی داره ناخوشی داره—پسندم آنچه را که جانان پسندد—

در روایت داریم اگر کسی در این دنیا کسی خودش حسابرسی کنه در قیامت بی حساب به بهشت میرود مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ