از نظر عامه ى مردم، شاید هنوز زود باشد که درباره ى فکر نوجوان و فلسفه ى زندگى در نظر او سخن بگوییم. آنان اظهار مى دارند که نوجوان، هنوز کم سن و کم تجربه و با این گونه مسائل و امور، بیگانه است. در حالى که از مختصات دوران نوجوانى، رشد ذهنى و بارور شدن توان عقلى است. نوجوان که در گذشته اى نه چندان دور، از جهت عقل و خرد، کودکى تسلیم بود و قدرت، استدلال نداشت، اینک در شرایطى است که مى تواند عقلانى بیندیشد و حسن و قبح را از یکدیگر تمییز دهد و زشت و زیبا را از هم بازشناسد. او مى خواهد از رمز و راز امور و از اسرار و فلسفه ى حیات، سردرآورد. نوجوان، اهل عقل و استدلال مى شود و به همه چیز، با دیده ى عدم اعتماد مى نگرد تا وقتى که حقیقت بر او ثابت شود و در این امر، تا جایى پیش مى رود که برخى گفته اند دچار «مالی خولیاى استدلال» مى گردد.

رشد «خود» توسعه ى اندیشه ى چراجویى و گسترش توان استدلال از یک سو و تحولات زیستى ـ جسمانى و بیدارى غرایز از سوى دیگر، نوجوان را وادار به کشف خود و هویت خویش مى سازد. آن چنان که گاهى اوقات، دور از جمع خانواده و دیگران در خود فرد مى رود و درباره ى خود مى اندیشد که کیست؟ و چه رمز و رازى براى آفرینش او وجود دارد؟ و چرا در چنین وضع و شرایطى دست و پا مى زند؟! او پیوسته در این اندیشه است که چه چیز براى او مهم و چه چیزى پر بها و ارزشمند است، تا از آن براى شکل دهى شخصیت و رشد خود استفاده کند.