مربی تربیتی چه وظایفی را به عهده دارد:

    مربی تربیتی برای رسیدن به اهداف بلند و با ارزش خود وظایف زیر را به عهده دارد:

    ¤برنامه ریزی و اجرای مراسم در ایام الله و مناسبت هایی چون،ماه رمضان، دهه فجر، اوقات فراغت پایگاه های تابستانی و...

    ¤ برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری برای رسیدن به اهداف تربیتی. برخی از این مسابقات عبارتند از: مسابقات قرآنی (حفظ، قرائت، مفاهیم) احكام، نهج البلاغه، اذان، تواشیح، انشای نماز)مسابقات هنری شامل (خطاطی و نقاشی با گرایش های مختلف، تذهیب، كاریكاتور، مینیاتور، نمایش نامه، سرود و...)مسابقات ادبی شامل (كتابخوانی، مطالعه تحقیق، داستان نویسی، شعر و...)

    ¤برگزاری اردو و بازدیدها

    ¤برگزاری مراسم صبحگاه

    ¤تدریس در كلاس های پرورشی

    ¤شركت در جلسات اداره و انجمن اولیاء و...

    ¤راه اندازی و نظارت بر كتابخانه، نوارخانه، تهیه سرود برای مناسبت ها و...

    ¤مدیریت تشكل های دانش آموزی (بسیج، انجمن اسلامی، شورای دانش آموزی، پیشتازان، فرزانگان، هیئت های مذهبی

¤ارتباط گیری با دانش آموزان و معرفی الگوهی مناسب تربیتی به آن ها

امور تربیتی و نیازها و چالش های جدید

از نظر اسلام و دستورات تربیتی امامان راستین ما، از لحظه تولد فرزند باید درگوش راست اذان و در گوش چپ اقامه گفت و تربیت دینی را از آغاز زندگی پس از تولد باید شروع کرد. 

ضرورت تربیت برای فرد، کمتر از ضرورت غذا برای جسم نیست، همان طوری که حفظ و بقاء حیات انسان به غذا و خوراک بستگی دارد، تربیت نیز ضامن نوعی از حیات و زندگی است، که زندگی بارور و سالمی را برای انسان فراهم می سازد.کودک و نوآموز مانند گیاه نورسی است که به حمایت و مراقبت برای رشد و نمو خود، نیازمند است تا بتواند در برابر مفاسد اجتماعی، مبارزه نماید. لذا بر مدرسه لازم است که کودک را از گزند مفاسد مصون داشته و محیطی آکنده از تقوی و فضیلت را برای او فراهم نماید تا وقتی در میان چهار دیواری مدرسه رشد کرد علاقه به تقوی و فضیلت نیز در او پیشرفت نماید و پیروی از روش نیک را – پس از فارغ شده از مدرسه – نصب العین خود قرار دهد و در زندگی اجتماعی خود معمول دارد. لذا کیفیت پرداخت به کتب پرورشی و سازماندهی دبیان پرورشی باید به گونه ای تدوین، برنامه ریزی و سازماندهی شود که به اهداف مورد نظر در اهمیت و تزکیه ی نفس و تکامل هیت و شخصیت دانش آموز منجر شود.جای بسی تأسف است که امروه برداشت عموم از مربی پرورشی برداشت صحیحی نیست و تنها به چسباندن تبلیغات، اجرای مناسبت ها، صبحگاه، کتابخانه و مسابقات هفده گانه فرهنگی هنری (که به تعداد محدودی اختصاص می یابد) متبادر به ذهن می شود و این نتیجه ی آن است که هنوز معنای پرورشی برای خودمان نیز جا نیافتاده!که به طبع پیامدها و عواقب منفی آن به شرح ذیل بوده است: 

1- عدم کتاب های پرمحتوای پرورشی از سطوح ابتدایی تا دبیرستان

2- نبودن نمره ی پرورشی در کارنامه (در مقطع راهنمایی)

3- نبودن کتاب جهت نمره ی انضباط (10 نمره عمی و 10 نمره مربوط به آموزش انضباط تحت عنوان انضباط اجتماعی و وجدان کاری) و لحاظ کردن نمره در کارنامه.

4- عدم افزایش تعداد کتاب های پرورشی با توجه به نیاز کسترده به آن در موضوعات اخلاقی، مذهبی و سیاسی در هر پایه ی تحصیلی با توجه به سن دانش آموز.

به امید اصلاح ساختار پرورش و آموزش و تزکیه و تعلیم و به امید توفیق روز افزون برای تمامی دست اندرکاران مخلص و دلسوز امر تربیت و تعلیم انشاء الله.

مأموریت های امور تربیتی

از آنجایی كه آموزش و پرورش ما از كشورهای غربی الگو برداری شده بود پس از مدتی كاستی های آن برای آموزش برخی مفاهیم فرهنگی ما آشكار شد. در این زمان شهیدان رجایی و باهنر به منظور ایجاد بستری برای آموزش مفاهیم ارزشی كه در آموزش به سبك غربی جایی نداشت به فكر چاره افتادند.

مفاهیم ارزشی هم چون تعهد به نماز اول وقت،احترام به بزرگتر و .. نیازمند میدان تجربی و حیطه عملی برای آموزش بودند، لذا مقرر شد تا چنین مفاهیمی در ساعاتی خارج از ساعت مختص آموزش محتوای درسی و برنامه ای و در ساعت پرورشی به دانش آموزان آموزش داده شود بنابراین :

اولین ماموریت امور تربیتی تکمیل نظام آموزشی و ایجاد فضاهای تجربی لازم برای انتقال مفاهیم ارزشی و انقلابی بود.

دومین ماموریت امور تربیتی این بود که بحث پرورش و تربیت را به طور دایم مطرح کند و آنچه را که وجود دارد یا به وجود می آیند سامان دهد و جهت بخشد.

در سومین ماموریت به دنبال آن بودیم که نظامی را طراحی کنیم تا بچه هایمان را به مقصد برساند. مفهوم آموزش یعنی همه امور، آگاهی ها، اطلاعات، معرفت ها و شناخت هایی که به بچه ها می دهیم که در نهایت آن آموزش ها شاکله و شخصیتی ایجاد می کند که به آن تربیت گفته می شود.  و در واقع شخصیت متعالی دانش آموزان هدف اصلی بود. بنابراین سومین ماموریت، تغییر بنیادی نظام آموزشی بود.

این مهم نیاز به نهادی داشت که هم زمینه و هم بستر حرکت را برای این انقلاب فرهنگی عمیق فراهم کند و هم در وقت اجرا بازوی توانمندی برای انجام کار باشد و بخش تحقیقات امور تربیتی در واقع باید چنین وظیفه ای را دنبال می کرد.

ایده و آرمان طراحان و برنامه ریزان کلاس های پرورشی مدارس ارایه یک الگو در برنامه ریزی درسی مدارس است تا بتوانند کلاس مفید، سازنده و فعالی را با شرایط ذیل برای مربیان خود تدارک ببینند؛

1- ) تدوین مطالب آموزشی در این کلاس ها توسط خود دانش آموز صورت می گیرد. این امر علاوه بر اینکه زمینه ای برای مطالعه عمیق تر و نمودی از تفحص و جستجوی مطالب را بنیان می گذارد، میزان تعامل دانش آموز را با مباحث ارایه شده افزایش خواهد داد و همین افزایش تعامل باعث یادگیری بهتر مطالب تدوین شده خواهد شد.

2-) نقش فعال و غیرانفعالی دانش آموز در چنین کلاس هایی متضمن تحرک و ایجاد فعالیت های مثبتی است که نهایتاً تامین اهداف متعالی نظام تعلیم و تربیت و بهره مندی بیشتر از نتایج رفتارها را به دنبال خواهد داشت.

3-) با توجه به اهمیت و نقش هنر در اکتشاف، ابتکار و خلاقیت های بارز و موجود در توانمندی های نهفته دانش آموزان و علاوه بر آن به جهت نظم، ترتیب و آفرینشی که در این مقوله مهم وجود دارد از طرفی شدت علاقه و رغبت های پایدار متربیان را در به کارگیری مستمر چنین فعالیت هایی سبب شده و از طرفی دیگر استفاده قابل توجه از عنصر هنر در کلاس های پرورشی که محتوای تربیتی آن قابل تدوین می باشد امکان رشد و بالندگی بیشتر دانش آموزان را فراهم خواهد آورد.

4-) روش تدریس مربیان چنین کلاس هایی مبتنی بر کار جمعی و هدایت گروهی است و چنین روشی بهره وری مناسب و اثربخشی بهتر فعالیت ها را به دنبال خواهد داشت.

5-) امکان رابطه اجتماعی میان دانش آموزان در کلاس و ارایه نقش های اجتماعی فعال به آنان از مزایای دیگر وجود چنین کلاس هایی می باشد تا بتوان عملکرد مناسبی را برای فعالیت های آتی آنان در ورود به زندگی حقیقی هر فرد پی ریزی نمود.

6-) تبدیل کلاس به صحنه کارگاه و تلاش دسته جمعی دانش آموزان، لحظات مناسب کار و تلاش یدی متربیان را فراهم می آورد. این چنین فعالیت های رضایت بخشی میزان تعامل دانش آموزان و نهایتا کارآمدی فعالیت های کلاس را افزایش خواهد داد.

7-) از مزایای مهم تر وجود چنین کلاس هایی در موقعیت کنونی جامعه، امتداد خط فعالیت کلاس پرورشی به فضای خارج از مدرسه و گره خوردن فعالیت ها با ذوق دانش آموزان کلاس می باشد که به نوبه خود می تواند در پر نمودن اوقات فراغت دانش آموزان موثر بوده و نتیجه مطلوبی را عاید آنان نماید و علاوه بر آن ارزش های آموخته شده در کلاس را به محیط خانه دانش آموز تسریع دهد و در گسترش فرهنگ تربیتی موجود در نظام آموزش و پرورش نقش آفرین باشد.

8-) از آنجا که برنامه های آموزشی چنین کلاس هایی مطابق استعدادها و ذوق های مختلف دانش آموزان ارایه می شود و امکان استفاده از همکاری حرفه ای سایر معلمان نیز در ارایه برنامه های کلاس وجود دارد موقعیت مناسبی را برای ایجاد انگیزه و بهبود وضعیت تحصیلی دانش آموزان فراهم خواهد آورد.

از جمله مشکلات مربیان تربیتی کشور کثرت فعالیت های موردانتظار از آنان به عنوان فعالیت های تربیتی مدارس است. گستردگی و ابعاد وجودی نظام تربیتی انسان به همراه ظرافت و پیچیدگی های ذاتی وجود آدمی چنان طلب می نماید کسی که فرصت تفکر و توان عمل هدایتگرانه و پیگیری عکس العمل ها و عملکرد های متفاوت کودکان را دارد، ایفاگر نقش مربی تربیتی مدرسه باشد چرا که شناخت دقیق رفتارها محتاج بررسی و تجزیه و تحلیل است و علت یابی هر رفتار روش هدایتی خاص خود را دارا می باشد که باید با مطالعه علمی رفتار و کسب تجربه و مشاوره فنی به این مهم نایل آمد. پیش نیاز چنین حرکت مهمی مطالعه به روز و به هنگام مباحث روانشناسی، انسان شناسی و جامعه شناسی است و یک مربی آگاه ساعاتی از روز را باید به مطالعه مباحث جدید فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... بگذراند و علاوه بر آن اوقاتی از روز را به تفکر و تامل در وقایع و حوادث روز، رفتارهای قابل مشاهده دانش آموزان و همچنین برنامه ریزی و طراحی فعالیت های جاری مدرسه سپری نماید.با توجه به نقش و جایگاه مهم امور تربیتی هنوز شاهد این هستیم كه در بسیاری از مدارس به اهمیت كار مربیان تربیتی توجه نمی شود و گاها ساعت كلاس های پرورشی به كلاس های جبرانی دروسی چون فیزیك و عربی و ... اختصاص داده می شود.هم چنین امكانات و منابع مالی مناسب برای امور تربیتی در نظر گرفته نشده است و  به واقع در زمینه بودجه و امكانات وقعی به نهاد امور تربیتی نهاده نمی شود.نیز در بحث امور تربیتی با كمبود نیروهای متخصص در این زمینه روبه رو هستیم كه امیدواریم این مشكلات به زودی از سر راه تربیت فرزندان ما برداشته شود. 

چند پیشنهاد برای بهبود اوضاع امور تربیتی:   

- انتخاب منابع مناسب برای ارتقای علمی مربیان با استفاده از نیازسنجی و نظرسنجی از خود مربیان برای كیفیت بخشی به برنامه های تربیتی.

    - طراحی برنامه های تربیتی برای نسل امروز و نسلی كه در آینده می خواهد زندگی كند.

    - استفاده از ذخیره های تربیتی (مربیان توانمند و با تجربه  و خلاق در زمینه امور تربیتی) با تشكیل گروه های تخصصی.

    - تدوین برنامه های كوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت برای رسیدن به اهداف تربیتی با استفاده از امكانات روز مثل فن آوری اطلاعات و...

    - تقویت بنیه مالی بخش امور تربیتی از طریق جذب درآمدهای مختلف

- بازسازی تشكیلات امور تربیتی و توسعه كمی و كیفی این بخش.

    - تغییر نگرش مسئولین مربوطه در تامین منابع مالی و انسانی با استفاده از برگزاری همایش ها و نشست های علمی.   

    - به روز كردن اطلاعات مربیان و معاونان پرورشی و همسو نمودن دیگر نهادهای فرهنگی با امور تربیتی.در پایان امید است با تغییر نگرش ها نسبت به معاونت باارزش تربیتی در آموزش و پرورش تحولات چشمگیری كه در شأن جمهوری اسلامی می باشد را در این وزارت خانه شاهد باشیم؛ در وزارت خانه ای كه عظیم ترین سرمایه یعنی سرمایه انسانی را داراست.

امور تربیتی و عملکرد آن

از نهادهایی که در طلیعه ی انقلاب اسلامی پا به عرصه ی وجود نهاد و در شرایط دشوار و مراحل متلاطم و متغیر پس از انقلاب به ایفای نقش پرداخت نهاد امور تربیتی است. اکنون پس از گذشت سال ها زمان آن فرارسیده که از طریق بازنگری به راهی که تا کنون پیموده شده به ارزیابی دقیقی از این حرکت دست یازید و گام های بعدی را با بصیرت فراهم آمده از این تجربیات پیمود و فعالیت های امور تربیتی را در کانال های اصلی هدایت نمود که فلسفه وجودی این نهاد بر آن مبتنی است.

الف- تاریخچه تشکیل امور تربیتی و ساختار تشکیلاتی آن

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی دستگاه ها و جریان های گوناگونی برای تمشیت امور پرورشی دانش آموزان متناسب با اهداف نظام گذشته وجود داشت که از جمله می توان به سازمان پیشاهنگی تا کاخ جوانان اشاره کرد. پس از پیروزی انقلاب و دگرگونی های ناشی از آن برخی از این دستگاه ها منحل یا غیر فعال شد، امور تربیتی با سازمان و سیمای جدیدی از بطن انقلاب رویید و به دست معماران چیره دستی چون شهیدان رجایی و باهنر طراحی و به منصه ظهور رسیده  و به عنوان یک جریان انقلابی فعالیت های تربیتی، سیاسی، دینی و هنری گسترده ای را در مدارس پایه ریزی کرد.در سال 67 که مجدداً سخن از تحول در تشکیلات آموزش و پرورش به میان آمد پس از 2 سال تشکیلات جدید ابلاغ شد و سیمای امور تربیتی نیز تغییر یافت که اهم این تغییرات عبارت بودند از: 

1- ایجاد اداره کل تغذیه  و بهداشت

2-  حذف اداره امور عمومی

3- تغییر نام مدیریت اردوها و اردو گاه ها به اداره کل اردو ها و اماکن عمومی

4- حذف آموزش و اضافه مشاوره

5- ارتقای دفاتر معاونت پرورش وزارت از مدیریت به اداره کل

ب: اهداف امور تربیتی

مهمترین اصولی که ترسیم گر اهداف و خط مشی امور تربیتی و رسالت خطیر مربیان را به طور دقیق تبیین می نماید عبارتند  از:

1- پاسداری از سنگرهای ایدئولوژی و آرمان ها و ارزش های انقلاب اسلامی

2- پاسخگویی به نیازهای روحی و جسمی دانش آموزان

3- تلاش برای رشد و بالندگی استعدادهای دانش آموزان

4- غنی نمودن اوقات فراغت دانش آموزان

5- بهره گیری از امکانات و نیروی فکری در مدرسه و خارج از مدرسه

6- شناخت و تلاش برای حل مشکلات روانی و رفتاری دانش آموزان 

اما آنچه که تا کنون موجبات عدم دسترسی به اهداف تربیتی را مانع شده است عبارتند از:

1-  مشخص نبودن هدف های تربیتی به صورت رفتاری  و عینی

2- عدم تفکیک اهداف به تناسب مراحل رشد دانش آموزان

3- مشخص نبودن انتظارات تربیتی از دانش آموزان به تناسب دوره های تحصیلی

4- فقدان شاخص های اندازه گیری اهداف تربیتی

5- فقدان امکان ارزشیابی اصولی از میزان موفقیت برنامه ها و فعالیت های تربیتی 

ج: راه کارهای پیشنهادی

1- وارد کردن دبیران و معلمان متعهد و علاقمند به تناسب رشته های تحصیلی و تخصصی آنان در بخش هایی از فعالیت های تربیتی با استفاده از بخشی از ساعات موظف آنان

2-با ایننگرش که همه ی معلمان و کارکنان مدرسه در امر تربیت دخیلند طرح ها و برنامه های ابلاغی به گونه ای طارحی شود که وجود مربی پرورشی به منزله تفکیک پرورش از آموزش تلقی نگردد.

3-مشخص کردن اولویت ها در مسائل تربیتی با توجه به نیازها و انتظارات دانش آموزان در چهارچوب فرهنگ اسلامی و برنامه ریزی بر ای اساس همراه با تدوین راه کارهای عملی و مناسب

4- لزوم تخصصی کردن کار مربیان یا طرح گرایشی به منظور تخصصی و محدود و مشخص شدن فعالیت های مربیان و خارج کردن آنها از بلاتکلیفی ناشی از تنوع فعالیت ها

5- شناسایی مربیان فاقد کارآیی و انتقال مربیان بی انگیزه به سایر بخش های اداری و آموزشی

6- ایجاد جاذبه های شغلی برای مربیان از نظر تحصیلی و مادی

7- تشویق فعالیت های ابتکاری و خلاق مربیان تربیتی

8- شناسایی عوامل تضعیف روحیه مربیان  و برنامه ریزی جهت کاهش این عوامل

9- تشکیل جلسات و گرد همایی های آموزشی توجیهی جهت مربیان با استفاده از اساتید مجرب تعلیم و تربیت به صورت استانی و یا ارسال CDهای آموزشی در این خصوص برای استفاده مربیان

10- تدوین و اجرای طرح جامع آموزش مربیان کشور بر اساس نیازهای آموزشی و شغلی آنان به صورت مستمر و مرحله به مرحله.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: