تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
دسته بندی آیات و روایات
مجموع آیات و روایتی که به نحوی، این موضوع خطیر را به انسان یادآور می شوند در چهار دسته قرار می گیرند:
دسته اول، آیات و روایاتی اند که این حقیقت را یادآور می شوند که سعادت حقیقی انسان به این است که در هنگام مرگ سعادتمند باشد و شقاوت حقیقی به آن است در هنگام مرگ با شقاوت از دنیا رود یعنی ملاک سعادت و شقاوت عاقبت کار است.
دسته دوم، آیات و روایاتی اند که بر اساس مطلب فوق، سفارش می کنند که مراقب باشیم با عاقبت خیر از دنیا رویم.
دسته سوم، آیات و روایاتی اند که به ما هشدار می دهند که به حال فعلی خود، دل خوش نکنیم و احتمال انحراف از مسیر حق را درباره خود، دست کم نگیریم، چرا که این امر، برای هر انسانی، در هر شرایطی امکان پذیر است به علاوه، فراهم بودن وسایل گناه و فقدان موانع را، دلیلی بر درستی راه خود نگیریم.
دسته چهارم، آن دسته از آیات و روایاتی اند که نمونه هایی عینی و واقعی را که قبلا اتفاق افتاده است به ما نشان می دهند، تا در امکان، بلکه احتمال عقلائی اینکه روزی خدای ناکرده، در منجلاب پلیدی گناه و کفر قرار گیریم و از صراط مستقیم خارج شویم با همان حال پرونده عمل مان بسته شود تردید نکنیم.
دسته اول(سعادت و شقاوت حقیقی)
ذکر آیات و روایات مرتبط با این بحث را، از دسته اول آغاز می کنیم و به ترتیب به دسته های بعدی می پردازیم:
یکی از نکات بسیار ارزشمندی که توجه به آن، انسان را از دل خوش کردن به وضع مطلوب خود، در حال حاضر، باز می دارد توجه به این حقیقت است که نمی توان خوشی ها و موافق طبع بودن حال فعلی و حتی پاک بودن کنونی را سعادت نامید. امام صادق (علیه السلام) از والد بزرگوارشان امام باقر (علیه السلام) از پدران گرامیشان از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) نقل کرده اند که فرمودند:
حقیقة السعادة أن یختم للمرء عمله بالسعادة و أن حقیقة الشقاء أن یختم للمرء عمله بالشقاء(40). (حقیقت خوشبختی، این است که سرانجام کار انسان، به سعادت پایان یابد و بدبختی و شقاوت واقعی این است که سرانجام کار، شقاوت باشد).
راز این مطلب، همان است که پیش از این اشاره کردیم که لذت و حال مطلوبی که ماندنی نباشد خوشبختی نیست و سختی نامطلوبی که آنی و زودگذر باشد، نام شقاوت بر آن شایسته نیست، از این رو، خداوند متعال مردم را، به دو دسته سعید و شقی تقسیم نموده است(41) و از دسته سومی نام نمی برد، زیرا، سعادت و شقاوت حقیقی و نهائی، نمی تواند نسبی باشد، البته، اهل سعادت مراتبی دارند.
این مضمون در روایات دیگری هم آمده است و از جمله، روایت شیخ صدوق (رحمةالله) از امام صادق (علیه السلام) است که از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) نقل فرمودند که: خیر الامور خیرها عاقبة(42) یعنی (بهترین کارها، کارهایی اند که عاقبت خوبی داشته باشند).
مقصود این سخن گهربا این است که ملاک خوبی خوب بودن آن تا آخر، و داشتن نتیجه خوب است. به همین مضمون، این روایت است که ملاک الاعمال خواتیمه؛ این تعبیر زیبا، در پایان سخنی از پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله وسلم) آمده است که می فرمایند:
ذهب عمر من لم یصرفه فی صالح العلم و ذهب علم من لم یصرفه فی صالح العمل و ذهب عمل من لم یضبطه بالا خلاص و ذهب اخلاص من لم یحطه بالاستقامة و ذهبت استقامة من لم یحطها بالخاتمة و ذلک لأن ملاک الأعمال خواتیمه(43).
(عمری که برای دستیابی به دانش شایسته بکار نرود از بین رفته است و دانشی که برای کردارهای شایسته به کار نرود تباه گشته است، و کرداری که با اخلاص مهار نگردد نابود شده است و اخلاصی که استقامت آن را دربر نگرفته باشد باقی نمی ماند و استقامتی که تا آخر نماند از میان می رود چرا که میزان خوبی عمل سرانجام آن است).
با همین مضمون، روایات دیگری از اهل بیت عصمت و طهارت (علیه السلام) به دست ما رسیده است که از جمله آنها، این روایت است که می فرماید:
الناس کلهم هالکون الا العالمون و العالمون کلهم هالکون الا العاملون و العاملون کلهم هالکون الا المخلصون و المخلصون فی خطر عظیم(44).
(همه مردم هلاک می شوند مگر دانایان آنها و همه دانایان هلاک می شوند مگر کسانی که اهل عمل باشند و همه اهل عمل، هلاک می شوند مگر کسانی که اخلاص داشته باشند و اهل اخلاص در مخاطره ای جدی قرار دارند).
روایت دیگری با همین مضمون وجود دارد که روایت فوق را تفسیر می کند. این روایت را امام رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارشان و ایشان از پدرانشان از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) چنین نقل می کنند:
الدنیا کلها جهل الا مواضع العلم و العلم کله حجة الا ما عمل به و العمل کله ریاء الا ما کان مخلصا و الا خلاص علی خطر حتی ینظر العبد بما یختم له(45).
(همه دنیا، نادانی است مگر جایگاه های علم، و همه علم حجتی (بر علیه عالم) است مگر علمی که به آن عمل شده باشد و همه اعمال ریاءند مگر آنچه با اخلاص همراه باشد و اخلاص در خطر است تا اینکه بنده عاقبت کار خویش را ببیند).
بر اساس این روایت و روایتی که پیش از آن، ذکر شد، برای دستیابی به کمال نهایی رفتارهایی شایسته لازم است که برخاسته از آگاهی باشد و اخلاص و استقامت تا پایان آن را همراهی کنند و از همین قبیل است سخن حضرت عیسی (علیه السلام) که خطاب به حواریین می فرمایند:
یا معشر الحواریین بحق أقول لکم أن الناس یقولون: أن البنا بأساسه و انی لااقول لکم کذلک قالوا: ماذا تقول یا روح الله قال: بحق أقول لکم: أن آخر حجر یضعه العامل هو الاساس(46).
(ای گروه حواریون، به حق، به شما می گویم که مردم می گویند، پایداری ساختمان به پایه آن است اما، من به شما چنین نمی گویم، حواریون گفتند: شما چه می فرمایید ای روح خدا؟ حضرت عیسی فرمود: من به حق به شما می گویم: پایه یک ساختمان، به آخرین سنگی است است بنا آن را قرار می دهد).
ابافروه انصاری که این روایت را نقل می کند و می گوید: مراد حضرت عیسی (علیه السلام) از آخرین سنگ، عاقبت امر انسان است.
نظرات شما عزیزان:
