بسم الله الرحمن الرحیم
موازین پیشنهادی ،آ موزشی
س1 ) آيا انسان با ترک فراگيرى مسائل مورد ابتلاى خود گناهکار محسوب مى‏شود؟
ج) در صورتى که ياد نگرفتن آن مسائل منجر به ترک واجب يا ارتکاب حرام شود، گناهکار است.(اجوبه،س1319)

س2) آیا درس خواندن در عصر حاضر واجب عینی است؟
ج) دانش¬‌هایی که برای رفع نیاز جامعه اسلامی لازم است، به تعداد و مقداری که این نیاز مرتفع بشود، باید افرادواجدشرایط آن دانش رافراگیرند،بنابراین، وجوب کفایی است و عینی نیست. مگر در موارد استثنایی که ممکن است دانشی بر یکسری افراد خاصی واجب شود.( سایت حفظ ونشر آثار)

س3) آیا برای رفتن به دانشگاه یا حوزه رضایت پدر و مادر لازم است؟
ج) اصل تحصیل منوط به اجازه و رضایت والدین نیست و چنانچه بدون جلب رضایت آنها به تحصیل علوم پرداخته شود، گناهی صورت نگرفته است. ولی چنانچه موجب اذیت وآزارآنها شده ویا ناراحتی آنهارافراهم نماید، در این صورت جلب رضایت آنها لازم ورفع اسباب ناراحتیشان ضروری است.( همان)

س 4) سستى و تنبلى در تحصيل علم و تلف کردن وقت چه حکمى دارد؟
ج. تضييع وقت به بطالت و بيکارى داراى اشکال است و دانشجو تا وقتى که از مزاياى مخصوص دانشجويى استفاده مى‏کند، بايد از برنامه‏هاى درسى مخصوص دانشجويان متابعت کند و الا استفاده از آن مزايا از قبيل شهريه و کمک هزينه و غيره براى او جايز نيست.(اجوبه،س1322)

س5)حکم دانشجویانی که دردانشگاههای سپاه خوابگاه می گیرند،ازبیت المال استفاده می کنندولی درس نمی خوانندچیست؟
ج) افرادی که ازفضاوامکانات مدارس ویا دانشگاهها ونیز از بیت‌المال استفاده می کنند ولی درس نمی خوانند، هم حرمت تکلیفی دارند و هم حرمت وضعی ،یعنی علاوه براینکه کارحرامی مرتکب شده ،ضامن هستندو باید آن مقداری که استفاده نموده وضایع کرده اند را جبران نمایند. (سایت حفظ ونشر آثارمقام معظم رهبری ،احکام تحصیلی)

س 6)دانشجويى به مدّت چهار سال است که در دانشکده پزشکى درس مى‏خواند و علاقه شديدى به فراگيرى علوم دينى دارد، آيا ادامه تحصيل در رشته پزشکى براى او واجب است يا اين‌که مى‏تواند آن را رها کرده و به تحصيل علوم دينى بپردازد؟
ج. دانشجو در انتخاب رشته تحصيلىِ خود آزاد است ولى در اين‌جا نکته‏اى وجود دارد که شايسته است به آن توجه شود و آن اين‌که اگر فراگيرى علوم دينى به‌خاطر توانايى خدمت به جامعه اسلامى اهميّت دارد، تحصيل در رشته پزشکى هم به قصد آمادگى براى ارائه خدمات پزشکى به امّت اسلامى و درمان بيمارى و نجات جان آنان از اهميّت زيادى برخوردار است.(اجوبه،س1334.)

س7)حکم تقلب کردن چیست؟ آیا در قیامت عذاب دارد؟ اگر مسئول یا معلم راضی باشد چطور؟
ج) تقلب کار نادرستی است وعمل برخلاف مقررات ویا تضییع حقوق دیگران باعث استحقاق عذاب خواهدبود. ورضایت مسئول یا معلم ویا فردی که از روی دستش نوشته می شود، مجوزی برانجام این خلاف نخواهدشد. (سایت حفظ ونشر آثار)

س8)اگرکسی شاهدتقلب فردی درجلسه امتحان باشد،وظیفه اش چیست؟
ج)در کار خلاف نهی از منکر لازم است؛ وچنانچه بتوان بدون گزارش دادن، جلوی خلاف اوراگرفت ، باید جلوی تقلب را بگیرد،و اگر نشد باید باگزارش دادن به مسئول، جلوی تقلب و کار خلاف را بگیرد. وتوجیهاتی مانندما چیکار به کار دیگران داریم و بگذار نمره‌اش را بگیرد و قبول ¬شود و مانباید دل طرف را بشکنیم رفع مسوولیت درجلوگیری ازخلاف نمی کند.(همان)

س9)حکم استخدام بامدرک تحصیلی تغلبی چیست؟
ج) اگر در جایی که استخدام میشود، معلومات در همان حدی که لازم است راهمراه با تمام شرایط استخدام داشته باشد،اشکالی ندارد و حقوقی هم که می¬گیرد مانعی ندارد، هر چند تقلبش کار درستی نبوده ؛بله اگر در تقلب حق کسی ضایع شده باشد، باید رضایت فردی که حقش ضایع شده را جلب نماید.

س10)دير حاضر شدن معلم و مربي سر كلاس چه حكمي دارد. ج:دير حاضر شدن معلم سر كلاس، مانند دير حاضر شدن كارمند در محل كار جايز نيست و در صورت تأخير بايد طبق مقررات جبران نمايد .

س11)حکم دانشجویانی که سرکلاس حاضرنمیشوندوموجب تعطیلی کلاس می شوندچیست؟
ج) نوعی حق¬‌الناس است و باید رضایت آنها را که حضورپیداکرده ولی به لحاظ به حدنصاب نرسیدن کلاس ،درس تعطیل شده است را جلب نمایند. ودرصورتی که عدم حضوردرکلاس برخلاف ضوابط ومقررات مربوطه باشد،تخلف نموده و افراد مجاز نیستند بدون گرفتن اجازه غیبت نمایند

س12)زمانی که استاد سر کلاس می‌آید تا درس را شروع کند، قبل از آن حضور و غیاب می¬کند، حکم کسانی که حاضری رامی زنندولی ازکلاس خارج میشوندویادقایقی حضوردارندوبعدکلاس راترک می کنندچیست؟
ج)قطعا کار خلافی است زیرابرخلاف مقررات مراکزآموزشی ویادانشگاه است. وعلاوه این یک دروغ عملی است؛ ولذاحرام و گناه است.

س13)درکلاسی که استاد (بدليل عدم حدنصاب كلاس )بدون تدريس كردن در محل مي نشيند و سپس مطالب را بصورت فشرده و در فرصت باقيمانده تدريس مي كند،حكم حق التدریس کامل که دریافت می کند چيست؟ ج)اگر استادبه وظيفه خود عمل كرده و اوّل وقت در كلاس حاضر شده، و تأخير تشكيل كلاس بعلت كوتاهي ديگران باشد ، دريافت وجه كامل پرداختي ، اشكال ندارد.

س14)سوالات زیادی که برخی افرادسرکلاس ازاستادمی پرسندواحیاناموجب ناراحتی سایرین می شودچه حکمی دارد؟
ج) به مقدار متعارف پرسیدن و توضیح خواستن اشکال ندارد ، امااگر غیرمتعارف باشد که موجب تضییع وقت دیگران شودو وقت کلاس گرفته ¬شود،جایزنیست

س15)درمواردی که استادسرکلاس وارد برخی مسائل دینی و سیاسی شودومطالب منحرف کننده ای رامطرح نمایدوظیفه دانشجویان چیست؟
ج)اگر واقعا مطالب انحرافی که سبب انحراف دیگران می¬شود رابرزبان می آورد، این منکر است.ودرصورت وجود شرایط نهی از منکر - از جمله موثر بودن تذکر و نداشتن مفسده¬‌ - نهی از منکر و جلوگیری از این کار بر افراد واجب است.
بله چنانچه تذکرویااقدامی موجب هرج و مرج ¬شود. ویا خلاف مقررات داخلی دانشگاه باشد، جایز نیست.
ودر اینگونه موارد باید موضوع به رئیس دانشگاه منتقل گرددتا آنها اقدام نموده، جلوی منکر رابگیرند

س16)آیا استادمثلا درس شیمی مجازاست به مباحث دینی بپردازدویابایدموضوع درسی خودراتدریس نماید؟
ج)هراستادی موظف است درس خودراتدریس نماید ودانشجویان موظفند احکام ومباحث دینی رادر وقت دیگر و جای دیگری یاد بگیرند؛ آن چیزی راکه استاد در قبالش حقوق دریافت می کندویا تعهد خدمت دارد، موظف به انجام است. چنانکه اگر کارگری را به منظورجابجایی آجراستخدام کنندواو کارش رارها وبه مثلاانداختن شیشه به پنجره ها مبادرت نماید، اینجاچون مطابق قرارداد اجاره عمل نکرده، ولو کار بهتری هم انجام داده باشد، استحقاق گرفتن اجرت ندارد.
معلمی هم که وظیفه خود را رها و به تدریس امر دیگری پرداخت، یعنی به وظیفه عمل نکرده و استحقاق حقوق و اگر گرفته باشد باید برگرداند.

س17)خریداری پایان نامه ویامقاله به جای انجام تحقیق ونوشتن آن چه حکمی دارد؟
ج)جایز نیست. دانشجو باید خوداقدام به نوشتن پایان نامه ویامقاله بنماید و ارائه دهد. البته کمک گرفتن یا مشورت گرفتن از دیگران یا کسی که در این امور اطلاعاتی دارد و یا مثلا تحقیق میدانی در کتاب¬ها و سایت¬ها، اشکال ندارد؛ ولی کمک گرفتن درنوشتن پایان نامه درازای پول جایز نیست و پولی هم که دریافت می¬شود حلال نیست.

س18)شرکت درهمایشهاویاکنفرانسهای علمی برای افرادی که دعوت نشده اندچه حکمی دارد؟
ج) اگرشرکت کردن درمراسم مقید به ثبت نام و یا شرایطی خاصی باشد، شرکت بدون ثبت نام وداشتن شرایط جایز نیست. وافراد مجاز به استفاده ازامکانات درآنجا نیستند؛ولی چنانچه ورودافراد به عنوان مستمع آزاد مجازباشد و همان مسئولین هم از آنها پذیرایی کنند، اشکال ندارد.

س19)حکم استفاده از کتاب¬های PDF ایرانی و خارجی که در اینترنت موجود است چیست؟ آیا استفاده از آنها بدون پرداخت بها اشکال دارد؟
ج)رعایت حقوق معنوی دیگران، از جمله حق التالیف که شخصیت حقیقی مثل فرد یا افراد خاصی، یا شخصیت حقوقی مثل سازمانی یا موسسه‌ای کتاب یا نرم افزاری را تهیه کرده اند، براستفاده کنندگان لازم است. ازاین رو، اگر کسی به عنوان حق التالیف دیگران را از استفاده بدون خریداری منع کرده باشد مانند نوشتن جمله « حق چاپ برای مولف یا ناشر محفوظ است» روی کتاب ،دراین صورت بدون اجازه یا کسب رضایت یا پرداخت حقی ، بنابر احتیاط واجب استفاده از آن جایز نیست.
بله استفاده‌ی متعارف جزئی که منعی در کار نیست، مثلا یک مطلبی را از کتاب در پایان‌نامه خودش باذکرماخذ نقل کند ویازیراکس گرفتن چند صفحه که مرسوم و متعارف است و منعی ندارد ، جایزاست؛ولی درغیراین گونه موارد باید از صاحب اثر اجازه بگیرد.
درضمن توجیهاتی مانند زیادبودن هزینه یاپول ووقت نداشتن ویابالابودن حجم کتاب وامثال اینها مجوز برای ارتکاب خلاف نمی¬شود.

س20) آیا کپی گرفتن از کتاب درسی یا جزوات آموزشی آموزشگاه¬ها ونیز کتابهایی که متن آنها در نرم‌افزارها موجود است بدون رضایت دست اندرکاران آنها جایزاست؟
ج) استفاده از آن اثر و کپی کردن آنها درصورتی که منعی از جانب تولید کننده گان وجود نداشته باشد، اشکال ندارد، ولی درصورت منع ویاگذاردن قفل برای آنها، بنابر احتیاط واجب بدون مراعات حق تولید کنندگان یا بدون کسب رضایت آنها جایز نیست .

س21)استفاده از نرم¬‌افزارهای خارجی قفل شکسته ،چه حکمی دارد؟
ج اگر دراین مورد قانونی وجود دارد ، رعایت آن قانون لازم است؛ و استفاده از آنها برخلاف ضوابط ومقررات جایز نیست. امادرصورت نبود قانون ویا نبودن منع ازناحیه تولیدکننده آنها ویاشک دراین که منعی بوده یانه ویا قفلی داشته یا نداشته ،استفاده¬ اشکال ندارد.

س22)ساده‌انگاري، تسامح، تساهل، غفلت، بي علاقگي، بي‌حوصلگي و... در آموزش‌ها چه حكمي دارد؟
ج)شايسته نيست، بلکه در مواردي حرام است.( احکـام اداري‌ـ نظامي)

س23) آيا ياد گرفتن سحر و عمل به آن جايز است؟ و آيا احضار ارواح و ملائکه و جن جايز است؟
ج) علم سحر و يادگرفتن آن حرام است، مگر آنکه براي غرض عقلايي و مشروع باشد؛ امّا احضار ارواح و ملائکه و جن، برحسب اختلاف موارد و وسائل و اغراض، احکام مختلفي دارد. (اجوبه، س 1232)

س24) خريد و فروش کتاب‌هاى گمراه کننده مانند کتاب آيات شيطانى چه حکمى دارد؟
ج. خريد و فروش و نگهدارى کتاب‌هاى گمراه کننده جايز نيست مگر براى پاسخگويى و ردّ مطالب آن براى کسى که قدرت علمى اين کار را داشته باشد.(اجوبه، س 1326.)

س25)آگاه شدن از کتاب‌هاى گمراه کننده و کتاب‌هاى اديان ديگر براى شناخت دين و عقايد آن‌ها به قصد افزايش معرفت و اطلاعات چه حکمى دارد؟
ج. حکم به جواز خواندن اين کتب فقط به‌خاطر شناخت و افزايش اطلاعات، مشکل است، البته خواندن آن‌ها براى کسى که قدرت شناخت و تشخيص مطالب باطل را دارد به قصد ابطال و ردّ آن‌ها جايز است به شرطى که به خود مطمئن باشد که از حق منحرف نمى‏شود.(اجوبه، س 1332.)

س26) آيا استفاده از شبستان مسجد براي رشد فكري، فرهنگي و نظامي (آموزش‌هاي نظامي) جوانان جايز است؟ آيا با توجه به كمبود مكان‌هاي اختصاصي مي‌توان اين كارها را در ايوان مسجد انجام داد؟
ج) اين امور تابع كيفيت وقف صحن مسجد و ايوان آن است و بايد از امام جماعت و هيئت‌امناي مسجد در اين باره نظر خواهي شود؛ البته حضور جوانان در مساجد و برپايي درس‌هاي ديني زير نظر امام جماعت و هيئت‌امناي آن كار خوب و مطلوبي است. (اجوبهْْ الاستفتائات، س 394)

س27)درمواقعي كه به مأموريت اعزام مي‌شويم (مثلاً دوره‌هاي آموزشي) كه در ازاي آن حقّ مأموريت مي‌گيريم اگر دركلاس درس شركت نكنيم يا به‌علت تكراري بودن مباحث و خسته‌ كننده بودن آنها خوابمان ببرد، حقّ مأموريت چه حکمي دارد؟
ج)آن مبلغي را که در کلاس شرکت نکرده‌ايد يا خوابيده‌ايد ضامن هستيد و بايد محاسبه کرده و به بيت‌المال عودت داده شود.( جزوه احکام مالي)

س28)اقدام پاسداران در جهت انرژي درماني (شامل برگزاري كلاس هاو تمرينات تئاتر درماني، فن بيان، نرمش بدن، نرمش حنجره، تمركز و تقويت حافظه و...) چه وجهي دارد؟
ج)فراگيري هر علمي براي هر شخصي، اگر براي يك غرض عقلائي مشروعي باشد و خوف فساد و افساد در آن نباشد بدون مانع است، مگر علوم و معلوماتي كه دولت اسلامي ضوابط و مقررات خاصي راجع به تعليم و تعلّم آنها وضع كرده باشد.

س29)استفاده شخصی از تخته و ماژیکی که در کلاس¬‌های دانشگاه ویامراکزآموزشی گذاشته¬‌اند چه حکمی دارد؟
ج)جایزنیست؛ و استفاده غیردرسی تخلف و موجب ضمان است، یعنی ضامن است و باید جبران کند.وباید هر مقدار که استفاده کرده ،جایگزین نماید، ویا قیمتش را به قیمت روز بپردازد.

س30)آیا به کتب درسی خمس تعلق می¬گیرد؟
ج)کتاب¬های درسی مورد نیاز خمس ندارد،وکتب غیردرسی موردنیازنیز متعلق خمس نمی باشدحتی اگر در طول سال فرصت نکند ازآنهاکاملا استفاده نماید و یا یک دوره کتاب است ولی درطول سال از یکی دو جلد بیشتراستفاده نمی کندو یا اصلا یک کتاب مرجع است - مثل لغت¬نامه و امثال اینها - و ممکن است به همه مجلدات مراجعه نکرده باشد، به طور کلی اگر موردنیاز باشد، خمس ندارد.

س31) آیاحقوقی راکه دانشجویان بورس در طول دوران تحصیل دریافت می کنند متعلق خمس است؟
ج)در مواردی که دوران تحصیل شخص به عنوان کار محسوب می¬شود ،وجوهی که ازناحیه دانشگاه دریافت می کنندمتعلق خمس استو اگر اضافه بیاید خمس دارد اما در مواردی که کمک هزینه تحصیلی است یعنی کاری انجام نمی¬دهد و شهریه¬ای به او می¬دهند هر چند تعهد خدمت دارد که بعد از تحصیل استخدام شود و کار به او بسپارند و حقوق بدهند اما الان حقوق نیست فقط یک کمک هزینه تحصیلی است این از نظر حضرت آقا اگر اضافه هم بیاید خمس ندارد چون منفعت کسب نیست و در قبال کار هم نیست.

س32)ورود به دانشگاه يا دانشکده‏اى که باعث اختلاط با زنانى که بدون پوشش براى تحصيل در آن‌جا حضور دارند مى‏شود، چه حکمى دارد؟
ج. وارد شدن به مراکز آموزشى براى تعليم و تعلّم اشکال ندارد، ولى بر زنان و دختران حفظ حجاب واجب است و بر مردان هم واجب است از نگاه حرام خوددارى نموده و همچنين از اختلاط که موجب خوف فتنه و فساد است، اجتناب نمايند.(اجوبه، س 1328.)
س33) اگر اعتبار فیش های غذا که به دانشجویان دانشگاه‌ها داده می ‌شود، در صورت عدم دریافت غذا در روز معیّن، بدون برگرداندن پول آن باطل شود، آیا جایز است فیش های باطل را به جای فیش های معتبر برای دریافت غذا ارائه بدهیم؟ و غذایی که به این طریق گرفته می ‌شود چه حکمی دارد؟
ج. استفاده از فیش هایی که از اعتبار ساقط شده‌ اند برای دریافت غذا جایز نیست و غذایی که با آن‌ها گرفته می ‌شود غصب است و تصرّف در آن حرام و موجب ضمان قیمت آن است.

س34 در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی امکاناتی مانند غذا و لوازم مورد نیاز دانشگاهی به دانشجویان داده می‌ شود که توسط وزارت بازرگانی و مؤسسات دیگر به دانشجویان مشغول به تحصیل در آن دانشگاه اختصاص یافته است، آیا توزیع آن‌ها بین سایر کارمندان مشغول به کار در دانشگاه نیز جایز است؟ ج. توزیع نیازمندی‌های مورد مصرف و مختص به دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه بین سایر اشخاصی که در آن‌جا کار می ‌کنند، جایز نیست.


منابع:
 1- (سایت حفظ ونشر آثارمقام معظم رهبری،بخش احکام،احکام تحصیلی) http://farsi.khamenei.ir/news-)
2-جزوات احکامی (فقه سازمانی)پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام
3-سایت لیدر،احکام آموزشی
4-رساله آموزشی ،احکام تعلیم وتربیت
5-اجوبه الاستفتاءات

 
دریافت نشریه موازین(احکام پزشکی) شماره 213 (مخصوص چاپ)

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: