در طب سنتی چینی (TCM)، رهمانیا یکی از ۵۰ گیاه اصلی است که برای درمان طبیعی بیماری‌ های مختلف به کار گرفته می‌ شود. در طب سنتی چینی اعتقاد بر این است که وضعیت بهینه سلامتی از تعادل مناسب یین ( منفی، تاریک و مادینه ) و یانگ ( مثبت، روشن و مردانه ) در بدن نشات می‌ گیرد. رهمانیا معمولا یک انتخاب برای شرایطی است که در نتیجه کمبود یین به وجود می آید.

هر دو طب سنتی چینی و طب ژاپنی، رهمانیا را یک “تونیک عمومی” می دانند، به این معنی که می تواند به طیف وسیعی از نشانه ها و نگرانی های سلامتی کمک کند. عموما این گیاه با گیاهان دیگر در فعالیت‌ های دارویی گیاهی سنتی ترکیب می ‌شود. برای شرایطی مانند کم خونی، دیابت، تب، پوکی استخوان و آلرژی ها به طور خاص از گیاه رهمانیا استفاده می شود.

رهمانیا (Rehmannia) چیست؟

صدها تن از گیاهان معمولا در طب سنتی چینی و همچنین طب سنتی ژاپنی، از جمله دونگ کوای، جینسنگ، پوست دارچین، زنجبیل، استراگال و این گیاه کمتر شناخته شده به نام رهمانیا استفاده می شود.

رهمانیا یک گیاه گلدار همیشگی است که شامل شش گونه Rehmannia chingii, Rehmannia elata, Rehmannia glutinosa, Rehmannia henryi, Rehmannia piasezkii, and Rehmannia solanifolia است که همه متعلق به خانواده Orobanchaceae هستند. رهمانیا گلاتنوسا رایج‌ ترین نوع مورد استفاده در طب سنتی چینی است.

برگ ‌های گیاه بیشتر در سطح زمین قرار دارند و گل ‌های آن می ‌توانند از زرد تا قرمز متفاوت باشند. هم ریشه و هم قسمت های بالای زمین برای تولید دارو مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از این گیاه بسته به این که گیاه تازه، خشک یا پخته شده باشد، می ‌تواند متفاوت باشد.

چرا رهمانیا احتمالا می تواند تاثیری مثبت بر سلامت داشته باشد؟

گفته می ‌شود اجزای شیمیایی این گیاه به کاهش قند خون، کاهش درد، کاهش تورم و تاثیر مثبت بر سیستم ایمنی کمک می‌ کند.

طبق تحقیقات، حداقل ۱۲ ماده شیمیایی از ریشه گیاه رهمانیا از جمله تیروزول، آتیوزید، لوکوسپتوزید A، مارتینوزید، Isomartynoside، Purpureaside C، Jionoside A1 و Jionoside B1 جدا شده است.

در عین حال، حداقل شش جزء شیمیایی از قسمت های بالای زمین مانند aeginetic acid, corchorifattty acid B, and pinellic acid وجود دارد.

با توجه به دستورات طب سنتی چینی، رهمانیا خواص شیرین، تلخ و سرد دارد و می تواند بر قلب، کبد، معده و کلیه تاثیر بگذارد. این اقدامات اصلی شامل تغذیه یین، پاک کردن گرما از خون و توقف خونریزی است. این گیاه معمولا در TCM برای مشکلات آدرنالی استفاده می شود. هنگامی که به این گیاه به صورت آنلاین نگاه می کنید، ممکن است در کنار Rehmannia 8 که یک مکمل است که ترکیبی اختصاصی از Rehmannia و هفت گیاه اضافی است بیاید. گفته شده است که بر اساس یک فرمول محبوب سنتی به نام جین گویی شن کیو وان است.

۴ فایده و کاربرد بالقوه رهمانیا

گاهی اوقات کارشناسان پزشکی در مورد مزایای رهمانیا به سوال برمی خورند، چرا که بیشتر مطالعات در مورد رهمانیا بر روی حیوانات بوده و یا در ترکیب با سایر گیاهان انجام شده است. اما برخی از مطالعات جدید در مورد این گیاه جالب توجه است، در قسمت زیر به شرح این فواید و مطالعات می پردازیم.

1. ضد دیابت

مطالعه ‌ای که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، نگاهی به اثرات بالقوه کاهش قند خون Catalpol که یک محصول طبیعی است که از ریشه رهمانیا گلاتنوسا جدا شده ‌است، داشت. آزمایش و تحقیق در آزمایشگاه با استفاده از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که محصول رهمانیا قادر به بهبود مقاومت انسولین دیابت نوع ۲، به ویژه با عمل در مسیر AMPK/NOX4/PI3K/AKT می ‌باشد.

مطالعه دیگری که در نشریه زیست پزشکی و علوم دارویی منتشر شد، تاثیر عصاره آبی Yangkyuksanhwa-tang و یکی از اجزای اصلی آن یعنی رهمانیا گلاتنوسا را در دیابت نوع ۲ ارزیابی کرد. در طب کره ای، Yangkyuksanhwa-tang اغلب برای این نوع دیابت تجویز می شود.

محققان دریافتند که در موش های تحت درمان با RG یا YKSHT میزان گلوکز خون کاهش یافته است. علاوه بر این، هر دو عصاره سبب کاهش گرلین (“هورمون گرسنگی”) و “اثرات کنترل وزن” می شود.

2. محافظ عصبی

کاتالپول، یک گلوکوزید ایریدیوئید جدا شده از ریشه رهمانیا گلاتنوسا، تاثیر مثبتی بر تولید عصبی دارد که نقش مهمی در نگرانی های سلامتی مزمن مانند بیماری زوال عقل و آلزایمر دارد. اختلالات نوروژنیک مانند این با از دست دادن نورون در مغز و / یا نخاع مشخص می شود.

مطالعه ۲۰۱۳ منتشر شده در مجله فارماکولوژی بریتانیا، فعالیت ‌های نوروپروتکتیو کاتالپول را که شامل تاثیرات مفید آن بر غلظت کلسیم، بیان پروتیین و مسیرهای سیگنال دهی در مغز است، که همگی به کاهش ضررهای نورونی می افزاید را نشان می ‌دهد.

3. ضد پوکی استخوان

در طب سنتی چینی، اثرات ضد پوکی استخوان رهمانیا در نتیجه توانایی این گیاه برای تنظیم عملکرد کلیه و کبد در هنگام افزایش گردش خون گفته می ‌شود.

بررسی علمی منتشر شده در سال ۲۰۱۷ شامل استفاده از داروهای سنتی چینی، فیتوشیمی، فارماکوکینتیک و گیاه رهمانیا در ارتباط با پوکی استخوان است که سبب کاهش تراکم و کیفیت استخوان ها می شود. برای این بررسی علمی اخیر، بیش از ۳۰۰ مقاله تحقیقاتی و بررسی مورد بررسی قرار گرفت.

در این بررسی ۱۰۷ آزمایش بالینی با استفاده از رهمانیا همراه با گیاهان اضافی بیشتر برای درمان پوکی استخوان پس از یائسگی و پیری انجام شد. طبق این بررسی، ” اغلب آزمایش ‌های بالینی با اثربخشی بالا و بدون هیچ تاثیر زیان ‌آور مشخص می ‌شوند.” با این حال، اثربخشی این آزمایشات بالینی به دلیل اندازه نمونه کوچک ، مدت درمان کوتاه و طراحی ضعیف بیماران محدود است.

به طور کلی، این بررسی نتیجه‌ گیری می‌ کند که “برای نشان دادن اقدامات حفاظت استخوان و استفاده ایمن از این گیاه و اجزای آن به مطالعات درست طراحی ‌شده و کاملا کنترل ‌شده نیاز است.”

4. کمک به درماتیت آتوپیک

در طب سنتی چینی گاهی برای درمان مشکلات مرتبط با آلرژی از گیاه رهمانیا استفاده می شود. یک مطالعه حیوانی که در مجله Ethnopharmacology منتشر شده، اثرات این گیاه را بر روی درماتیت آتوپیک، التهاب خارش دار پوست بررسی کرد. این وضعیت پوست اغلب می تواند ناشی از یک واکنش آلرژیک باشد.

برای این مطالعه، محققان عصاره گیاه را به صورت موضعی به منظور درماتیت آتوپیک ناشی از آلرژن در موش ها مورد استفاده قرار دادند. پژوهشگران به چه نتیجه ای رسیدند؟ عصاره گیاهی قادر به مهار پیشرفت درماتیت آتوپیک در موضوعات حیوانی با سرکوب سیتوکین ها، کموکین ها و مولکول های چسبندگی بود.

این گیاه برای استفاده در درماتیت آتوپیک همراه با گل صد تومانی (Paeonia lactiflora) و شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra) مورد مطالعه قرار گرفته است. محققان دانشگاه مینسوتا ۵۰ سگ مبتلا به درماتیت آتوپیک را در یک آزمایش تصادفی مورد مطالعه قرار دادند. سگ ‌هایی که با این ترکیب گیاهی درمان شدند، در مقایسه با رشد ۱۳ درصد گروه پلاسبو، شاهد بهبود ۳۷.۵ درصدی بودند. با این حال، این تفاوت از لحاظ آماری معنی دار نبود.

تاریخچه و آمار جالب

این گیاه بومی کشورهای آسیایی از جمله چین، ژاپن و کره است. در قرن ۱۸ از آسیا به دنیای غرب آورده شد. امروزه در آمریکا و اروپا، گاهی به عنوان گیاه زینتی باغ رشد می کند. نام گونه ” گلاتنوسا ” از نوع گلوتنیک است و اشاره به ماهیت چسبنده ریشه گیاه دارد. در چین، نام آن به معنای “زرد بزرگ” یا “زمین زرد” است.

Rehmanniae Radix ریشه رهمانیا گلاتنوسا است و گفته می شود یکی از رایج ترین مواد تشکیل دهنده چندین دارو گیاهی چین برای اختلال حافظه مرتبط با پیری توصیه می شود.

هشدار ها و موارد احتیاط رهمانیا

رهمانیا می تواند قند خون خود را پایین بیاورد و بنابراین با داروهای ضد دیابت ارتباط برقرار می کند. از آنجایی که مصرف رهمانیا می تواند بر سطح قند خون تاثیر بگذارد، به طور معمول توصیه می‌ شود که افراد مبتلا به دیابت از مصرف آن اجتناب کرده یا بسیار مراقب باشند، و افرادی که نیاز به عمل جراحی دارند، باید حداقل دو هفته قبل از عمل مصرف آن را متوقف کنند.

رهمانیا برای کودکان، زنان باردار یا شیرده نیز توصیه نمی ‌شود.

این گیاه برای افراد مبتلا به بیماری ‌های مزمن کبد یا بیماری ‌های معده و روده توصیه نمی ‌شود. تمام داروهای گیاهی چینی مانند رهمانیا باید تحت نظارت حرفه ‌ای گرفته شوند.

در حال حاضر هیچ دوز ایمن تجویز نشده برای این گیاه وجود ندارد ، بنابراین با مراقب سلامت درباره یک مقدار مناسب برای نیازهای خود صحبت کنید. بسیاری از مکمل ‌های رهمانیا حاوی ۵۵ تا ۳۵۰ میلی ‌گرم گیاه هستند.

همچنین باید توجه کنیم که محصولات گیاهی، می توانند برچسب های اشتباه، حاوی مواد افزودنی خطرناک و گاهی اوقات مقدار کمی از فلزات سنگین خطرناک باشند. در نتیجه باید به دنبال رهمانیای خالص و ارگانیک باشید و از فروشندگان معتبر تهیه کنید.

عوارض جانبی این گیاه که گزارش شده ‌است شامل ناراحتی GI (از جمله حالت تهوع خفیف، معده شل، نفخ شکم) آلرژی، سردرد، تپش قلب، خستگی و سرگیجه است.