اهمیت مراسم ازدواج

اهمیت مراسم ازدواج ازدواج کاری پسندیده و رویدادی مهم در زندگی انسان است. به همین دلیل لازم است که انسان به اصل ازدواج و شیوه برگزاری آن توجهی فوق العاده داشته باشد. انجام این کار با ارزش و مهم به گونه ای آرام، بی سروصدا و مخفیانه مطلوب و معقول نیست. به همین دلیل در فرهنگ ها و اقوام گوناگون جهان این مراسم با شور و حالی خاص برگزار می شود.
 
شرع مقدس اسلام نیز برای ازدواج اهمیتی فوق العاده قائل است و توصیه کرده مراسم مربوط به ازدواج باشکوه و البته به گونه ای مطلوب و مشروع برگزار شود. تا آنجا که رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) تفاوت بین ازدواج مشروع و پیوند رسمی بین دو تن و روابط نامشروع را همین مراسم و جشن و سرورها می دانند. آن بزرگوار در جریان ازدواج یکی از اصحاب و یاران خویش، با تأیید مراسم عروسی و شور و نشاط موجود در آن، توصیه فرمودند مراسم عقد و عروسی به گونه ای رسمی و همراه با جشن و سرور، البته به آن گونه که مشروع و مرضی خداوند است، برگزار شود.(1)
 
انجام این کار مهم می تواند موجب شادی و نشاط و منشأ برکاتی برای خانواده‌ها و آغازی خوب برای یک زندگی سالم باشد. اما به سبب بی توجهی به اصول و ضوابط حاکم بر آن، به یکی از مهم ترین مشکلات و موانع ازدواجهای سالم تبدیل شده است. امروزه، برخی خرافات، باورها و رسوم نادرست، هزینه های سرسام آور، برخی اعمال و رفتارهای آلوده به انواع گناهان و... از جمله مشکلات بسیاری است که بر سر راه ازدواج جوانان و نیز خانواده ها خودنمایی می کند.
 
تحمیل هزینه‌های سنگین به جوانان به بهانه‌های گوناگون و هوس های متنوع در تهیه مسکن، تزیین و زیباسازی فضای خانه یا محل عقد و عروسی، ولیمه های پرهزینه، تهیه جهیزیه و تعیین مهریه های سنگین و... که اغلب غیر ضروری است، به خانواده ها، به ویژه زوج جوان ازدواج را طاقت فرسا و گاه ناممکن ساخته است. این آداب و رسوم نادرست نه تنها هزینه های سنگین اقتصادی را به خانواده ها و زندگی های تازه آغاز شده تحمیل می کند، بلکه آنها را در آغاز زندگی زیر بار سنگین بدهکاری می برد. افزون بر آن، عامل اصلی ترک یا تأخیر در ازدواج بسیاری از جوانان آماده و نیازمند به ازدواج خواهد بود.
 

تدارک و تهیه منزل

خانه، جایگاه گروهی از انسان‌هاست که به دلایل و اهدافی ویژه، در آن گرد می آیند. خانه کعبه را نیز، به سبب ازدحام و گردآمدن مردم پیرامون آن «بگه» نامیدند. با این اجتماع به ظاهر کوچک و محدود خانوادگی، محور و کانونی در جامعه انسانی شکل می گیرد که از آغاز، سنگ بنای همه جوامع انسانی بوده است. به همین سبب، نوع شکل گیری خانه و خانواده و چگونگی استمرار حیات آنها، در کیفیت ساختمان و رشد و افول جوامع انسانی، فرهنگ‌ها و تمدنها، بسیار تأثیرگذار است. اهمیت خانه و خانواده زمانی بیشتر روشن می شود که بدانیم، گاه برخی خانواده ها در طول تاریخ عمر انسان، در سرنوشت اهل همان خانه و همه جهان دخیل بوده اند(خانه های انبیا و اولیای الهی در طول عمر بشر، محل رشد انسان هایی بوده است که رشد و ترقی معنوی و سعادت دنیوی و اخروی بشریت مرهون آنهاست. در مقابل، چه بسا خانه هایی که محل رشد طاغوتیان، گردن کشان، افراد آلوده به انواع فسادها و رذایل و انحرافات اخلاقی و رفتاری و... بوده و سقوط انسان‌ها از اوج بندگی خداوند به پست ترین مراتب حیوانیت و پست تر از آن، به دست بی کفایت آنها صورت گرفته است). بنابراین، با توجه به اهمیت شکل گیری خانه و خانواده و کم و کیف آن، بسیار مهم است که انسان، از همان آغاز شکل گیری خانواده، در اندیشه چگونگی پایه گذاری آن نیز باشد.
 
آنچه درباره اهمیت این بنای عظیم گفته شد، به ابعاد معنوی آن مربوط است. اما در هر حال، خانواده بعد دیگری نیز دارد که ابعاد معنوی خانواده، در آن نمود و بروز ظاهری خواهد داشت. بعد دوم، بعد مادی و یا همان چهاردیواری و خانه ای است که هر زوج جوان، از آغاز پیوند مقدس زناشویی و تشکیل خانواده، در آن جای می گیرد. اهمیت آن چندان بالاست که در اغلب جوامع انسانی و فرهنگ های حاکم، تحقق ماهیت یک خانواده را به استقرار زن و شوهر و بعدها فرزندان، در یک خانه میدانند؛ البته اینکه کیفیت و نوع تصاحب خانه چگونه باشد (ملکی، استیجاری، سازمانی و...) چندان تفاوت ندارد.( اهمیت این مطلب در برخی فرهنگ‌ها از این نیز بیشتر است؛ تا جایی که برخی خانواده ها شرط ازدواج فرزندشان را مالک خانه بودن داماد می دانند. به روایت ابن عباس آن را خانه انبیا و شأن نزول آیه‌های شریف قرآن دانسته اند و فرزند بزرگوارشان، امام صادق (علیه السلام) مقام و منزلت آن خانه را حتی از مسجدالنبی و روضه منوره حضرت نیز برتر و گرامی تر دانسته اند.بعضی از خانواده ها مهریه یا بخشی از مهریه دخترانشان را تمام یا دانگی از یک منزل قرار می دهند و بر آن پافشاری می کنند. )البته تدارک خانه و سرپناه برای خانواده از وظایف سرپرست آن است. انتظار آن است که او در آغاز مسکنی را تدارک ببیند و سپس به تشکیل خانواده اقدام کند. اما آنچه مهم است، چگونگی آن است.
 
با نگاهی به پیشینه جامعه اسلامی خواهیم دید که تهیه مسکن و سرپناه برای زندگی، اگرچه یکی از مهم ترین وظایف سرپرست خانواده بوده و باید انجام می گرفته، اهمیت آن در حدی نبوده است که بر اصل ازدواج دختران و پسران تأثیر بگذارد. اصل مهمی که بر این مسئله و البته بر دیگر امور حاکم بود، بسنده کردن به کمترین حد بوده است. رعایت این اصل موجب می شد تا فکر زوج جوان، در آغاز زندگی با این مسئله درگیر نشود و به فکر امور دیگری نیز باشند. مراعات این اصل در همه امور در آغاز ازدواج و تشکیل خانواده برای آن است که امکان تهیه مسکن و دیگر امور مربوط به زندگی برای زوجین فراهم نیست. بنابراین، توقع تهیه همه اسباب و وسایل زندگی در حد اعلا و کامل از زوج جوان، بجا و درست نیست. آنچه لازم و ضروری است تدارک اموری جزئی و محدود برای آغاز زندگی است تا بعدها، بنا بر وعده الهی، و البته کوشش زوجین، آرام آرام همه چیز، از جمله مسکن فراهم شود.
 
پیروی از سنت و سیره رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) و اهل بیت (علیهم السلام) در این زمینه برای ما راهگشا خواهد بود. در نقل‌های تاریخی آمده است، خانه ای که حضرت علی، در آستانه ازدواج برای خود و همسر بزرگوارشان به تهیه کرده بودند، چهاردیواری کوچکی بیش نبود. آن خانه نیز از آن ایشان نبود، بلکه یکی از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) با افتخار در اختیارشان قرار داده بود. مورخان گزارش کرده اند که حضرت علی برای خواستگاری از حضرت فاطمه الزهراء (سلام الله علیها) به محضر رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) شرفیاب شد. پس از آنکه مسئله را مطرح کردند، حضرت به ایشان پاسخ مثبت دادند و فرمودند: «یا على، آیا چیزی برای تشکیل خانواده در اختیاری داری؟» پاسخ دادند: «چیزی جز یک زره جنگی در اختیار ندارم». حضرت فاطمه را به ایشان تزویج کردند و مهریه ایشان را 12.5 اوقیه تقریبا معادل پانصد درهم قرار دادند. آن گاه به ایشان فرمودند: «خانه ای برای خود تهیه کن تا فاطمه را به آن ببری». ایشان گفتند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)، اینجا هیچ خانه ای جز خانه حارثة بن نعمان نیست...».
 
 حضرت فرمودند: «ما از حارثة بن نعمان خجالت می کشیم. همه خانه هایش را از او گرفته ایم». این خبر به حارثه رسید. خدمت حضرت رسید و عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)، من و دارایی ام از آن خدا و رسولش است. سوگند به خداوند، هیچ چیز نزد من محبوب تر از آن چیزی نیست که شما از من بازستانی، و آنچه از من می گیرید از آنچه نمی گیرید نزد من محبوب تر است». حضرت برای او دعای خیر کردند. پس فاطمه الزهراء (سلام الله علیها) به امیر مؤمنان (علیه السلام) پیوستند و در خانه حارثة بن نعمان ساکن شدند. فرش خانه آن دو بزرگوار تنها یک پوست گوسفند بود که هنگام خواب نیز به منزله بستر از آن استفاده می کردند. به این ترتیب، زندگی ساده و بی آلایش آن دو شخصیت بزرگوار عالم بشریت در چنین خانه به ظاهر محقری آغاز شد. در این چهاردیواری به ظاهر کوچک، البته بنیاد پربرکت خانواده ای پایه ریزی شد که منشأ برکت های بسیاری در طول تاریخ بشریت شد. خانه حضرت علی و فاطمه الزهراء (سلام الله علیها) شرافت و کرامتی ممتاز داشته است. خانه ای که پیامبر مکرم اسلام ، به روایت ابن عباس آن را خانه انبیا و شأن نزول آیه‌های شریف قرآن دانسته اند و فرزند بزرگوارشان، امام صادق (علیه السلام) مقام و منزلت آن خانه را حتی از مسجدالنبی و روضه منوره حضرت نیز برتر و گرامی تر دانسته اند. البته نمی تواند چنین نباشد. جایگاهی که محل نزول وحی الهی، حدیث شریف کسا و بسیاری از معجزات پیامبر خاتم ع بوده و محل آمدوشد بزرگترین ملائکة الهی، چون جبرئیل امین، اسرافیل، میکائیل و.. بوده است. خانه باشرافت و پربرکتی که در شأن و منزلت آن، بارها آیه‌های شریف قرآن نازل شده است. این کرامتها و شرافت های معنوی در آن خانه پربرکت چنان تأثیری داشته است که خود دارای شرافت شد و حضرت حق، خانواده بزرگ رسول خاتم را به آن منسوب دانسته و در آیه تطهیر آنها را از هر خطا و لغزشی مصون داشته است.
 
پی‌نوشت:

1. ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، الأمالی، ص۵۱۸؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج ۷۸، ص۲۶۱؛ همان، ج۱۰۰، ص۲۵۷.

 
منبع: همسران شایسته، اسد الله طوسی، چاپ اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)، قم ۱۳۹۱

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: