آشپز که دو تا شد آش یا شور می‌شود یا بی نمک

این جمله یکی از مشهورترین و پرکاربردترین ضرب المثلهای فارسی است اما شاید تاکنون کمتر کسی به این فکر کرده است که این مثل از بیخ و بن غلط بوده و این ضرب المثل غلط و باور اشتباه ناشی از

روحیه خودخواهی یا تنبلی و مسوولیت گریزی ما ایرانیان است. در کشورهای پیشرفته از کودکی به انسانها روحیه همکاری و همگرایی را آموزش می دهند و انسان‌ها را به کار تیمی و گروهی تشویق می کنند و شرکت‌ها و موسسات بزرگ تجاری و صنعتی زیادی وجود دارند که به صورت تعاونی و مشارکتی پدید آمده اند و احزاب و سندیکاهای بزرگ از طریق مشارکت و همکاری اعضای آن به موفقیتهای عظیم دست یافته اند اما در ایران معمولا چنین روحیه مشارکت و همکاری وجود ندارد.در ایران غالبا کارهای مشارکتی و تیمی موفق از آب در نمی آید و به شکست می انجامد و لذا ما احزاب و سندیکاهای قدرتمند نداریم و در ورزش‌های تیمی نیز بسیار ضعیف هستیم در حالی که در ورزش‌های فردی در عرصه های جهانی غالبا مدال آور و تواناییم. علتش آن است که ما ایرانیان بیشتر خودمحور و خودخواه و تمامیت طلب هستیم و حاضر نیستیم زیر بلیط کسی برویم و از قواعد بازی گروهی اطاعت کنیم. از آنجا که این روحیه خودبینی و خودمحوری و خودخواهی مانع همکاری و مشارکت است لذا با توجه به این نکته، ایرانی جماعت ضرب المثلهایی مثل:" اگر شریک خوب بود خدا برای خودش شریک می گرفت" و یا "آشپز که دو تا شد آش یا شور میشه یا بی نمک" را اختراع کرده است تا خودخواهی و خودبینی و مسوولیت گریزی و تمامیت خواهی خود را توجیه نماید و اگر در اثر تنبلی و بی مسئولیتی زمانی آش شور شد آن را به گردن دو تا شدن آشپز بیندازد.

از جهت دیگر باید گفت که اولا این ضرب المثل هیچگونه توجیه علمی و عقلی و منطقی ندارد زیرا که آشپز وقتی دو تا شد لزوما آش نباید شور یا بی نمک بشود و ثانیا این ضرب المثل با خصلت ذاتی و روحیه طبیعی انسانها که روحیه اجتماعی و همکاری و همزیستی است در تضاد و تناقض است زیرا چنین القا می کند که اگر دو آشپز در کنار هم غذا بپزند حتما خرابکاری خواهند کرد و غذا افتضاح خواهد شد.

امید که این باور غلط از صفحه فرهنگ ما زدوده شود و همه بدانند که دو  انسان عاقل با همکاری هم بهتر می توانند آشپزی کنند و بهتر می توانند نتیجه بگیرند تا یک انسان تنها. و بطورکلی انسان‌ها با مشارکت هم بهتر می توانند فکر کنند و بهتر می توانند عمل کنند و بهتر و سریعتر می توانند نتیجه بگیرند. البته به شرطی که خودبین و خودمحور و تنبل و بی مسئولیت نباشند.