چرا روزه بگیریم؟ علت و دلیل روزه گرفتن چیست؟؟

چرا روزه بگیریم؟ علت و دلیل روزه گرفتن چیست؟؟
سیدمهدی اسعدی خوب
گر تو این انبان از نان خالی کنی پر زگوهرهای اجلالی کنی
چند خوردی چرب و شیرین از طعام چند روزی امتحان کن در صیام (مولوی)
در این عصری که تفکر و مکاتب مادی ماتریالیستی با اندیشه علمی به دنبال پاسخ به همه سوالات و تبیین عقلی همه امور سر برآوردند، نسل جوان ما هم دنبال پاسخ دلیل اعمال و اعتقادات دینی خود می¬باشد. همه ما علت فریضه روزه را می¬دانیم چون خداوند به طور صریح در قرآن دستور به گرفتن روزه داده است (سوره بقره در آیات 183 و 185)، اما آنچه امروزه مورد سوال ذهن جستوگر و علمی نسل امروز می¬باشد، یافتن دلیل می¬باشد. دین اغلب مردم جهان از نوع عللی است، تا دلیلی. در این گفتار مجال نیست که به تفاوت علت و دلیل بپردازیم و روشن گردد که علت فرق دارد تا دلیل و یکی از عوامل فرو نهادن برخی از احکام و اعمال دینی هم اقامه نکردن دلیل و اکتفا کردن به علل می¬باشد. شاید با یک مثال ساده بتوان موضوع را باز نمود. اگر کسی از مسلمانان بپرسد برای چه روزه می¬گیرید نماز می¬خوانید یا حج می¬روید، اغلب پاسخ خواهند داد که چون خداوند فرمود و پیامبر تاکید کرد و در دین اسلام دستور به گرفتن روزه واجب گردید، این پاسخ¬ها علل موضوع می¬باشند (تقلید و تبعیت از امری که خودمان با عقل و منطق و استدلال انتخاب نکرده باشیم)، ولی دلیل نمی¬شوند که اصلا برای چه روزه می¬گیریم و می-بینیم که نسل جدید بیشتر به دنبال دلیل می¬گردد که چرا خداوند یا پیامبر اینقدر بر نماز یا روزه تأکید نمودند. دلیل با عقل و منطق و استدلال سر وکار دارد و دلالت بر پذیرش امری دارد که با ادله و استدلال منطقی بنا شده باشد. خوراک عقل، دلیل است. ویروس علت بیماری است، اما دلیل آن نمی¬شود. حال برای روزه گرفتن باید دلیل اقامه کرد تا عقل را قانع کند. به طور خلاصه دینی که از نوع عللی است چندان ارزشی ندارد، ولی دینی که همراه با دلیل باشد، از نوع معرفت-اندیشانه است.

در این مقاله دنبال پاسخ به دو سوال هستیم؟
1. آیا روزه واجب است و در سایر ادیان هم بوده است، چون اگر روزه امری نیکو و خیر است باید در سایر ادیان هم خداوند به انجام آن دستور می¬داد.
2. چرا باید روزه بگیریم و فواید روزه چیست؟؟
در قرآن کریم در سوره بقره در آیات 183 و 185 که در مدینه نازل شد، به امر روزه تأکید دارد و خداوند می¬فرماید روزه را برای پرهیزکاری واجب کردیم و بر امت¬های گذشته هم واجب کردیم.
يا ايّهاالذّين آمنوا كتب عليكم الصّيام كما كتب على الذّين من قبلكم لعلّكم تتّقون. (183) اياما معدودات فمن كان منكم مريضا او على سفر فعدّة من ايّام اخر و على الذّين يطيقونه فدية طعام مسكين فمن تطوّع خيرا فهو خير له و ان تصوموا خيرلكم ان كنتم تعلمون . (184) شهر رمضان الّذى انزل فيه القرآن هدى للنّاس و بيّنات من الهدى و الفرقان فمن شهد منكم الشّهر فليصمه و من كان مريضا او على سفر فعدّة من ايّام اخر يريد اللّه بكم اليسر و لا يريد بكم العسر ولتكملوا العدّة و لتكبّروا اللّه على ما هدئكم و لعلّكم تشكرون(185، سوره بقره)
«اى كسانى كه ايمان آورده ايد روزه بر شما واجب شده همانطور كه براقوام قبل از شما واجب شده بود شايد با تقوا شويد (183). و اين روزهائى چند است پس هر كس از شما مريض و يا مسافر باشد بايد ايامى ديگر بجاى آن بگيريد و اما كسانى كه به هيچ وجه نمى توانند روزه بگيرند عوض روزه براى هر روز يك مسكين طعام دهند و اگر كسى عمل خيرى را داوطلبانه انجام دهد برايش بهتر است و اينكه روزه بگيريد برايتان خير است اگر بناى عمل كردن داريد.(184 (و آن ايام كوتاه ماه رمضان است كه قرآن در آن نازل شده تا هدايت مردم و بياناتى از هدايت و جدا سازنده حق از باطل باشد پس هر كس اين ماه را درك كرد بايد روزه¬اش بگيرد و هر كس مريض و يا مسافر باشدبجاى آن چند روزى از ماه¬هاى ديگر بگيرد خدا براى شما آسانى و سهولت را خواسته و دشوارى نخواسته و منظور اينست كه عده سى روزه ماه را تكميل كرده باشيد و خدا را در برابر اينكه هدايتتان كرد تكبير گفته و شايد شكرگزارى كرده باشيد (185).»
بنابراین فریضه روزه بعد از هجرت و استقرار مسلمین در شهر مدینه و تشکیل امت واجب می¬گردد و خداوند می¬فرماید که در امت¬های پیشین هم روزه وجود داشته است، اگرچه شکل و قانون آن فرق داشت. خود پیامبر اسلام قبل از بعثت به رسالت پیامبری در ماه رمضان به غار حرا می-رفتند و حتی قرآن در همین ماه بر پیامبر نازل گردید.
از این آیات می¬توان نتیجه گرفت که روزه فریضه¬ای فراجسمی و تنها برای سلامت جسم و درک فقرا و یک مساله اجتماعی نبوده، بلکه جنبه اصلاح و اثرات شخصی آن بیشتر نمایان می¬باشد و علامه طباباطبایی هم در تفسیر این آیات بر همین نکته تقوا و پرهیزکاری شخص تأکید دارد.
علامه طباطبایی در تفسیرالمیزان در مورد این آیات چنین تفسیر می¬کند: مساله وجوب روزه بر مسلمانان را خاطرنشان كرد، بلافاصله فرمود: شما مسلمانان نبايد از تشريع روزه وحشت كنيد و آن را گران بشماريد، چون اين حكم منحصر به شما نبوده ،
بلكه حكمى است كه در امتهاى سابق نيز تشريع شده بود. (لعلكم تتّقون )، يعنى علاوه بر اينكه عمل به اين دستور، همان فائده اى را دارد كه شما به اميد رسيدن به آن ايمان آورديد، و آن ، عبارت است از تقوا،
اگر فریضه روزه بر ما تأثیر نمی¬گذارد و به قول استاد مطهری و دکترشریعتی بعد از ماه رمضان تبدیل به همان شخص قبل از ماه رمضان می¬گردیم، مشکل از نفس و دورن ماست و اینکه معنای روزه را درک نکردیم و فکر کردیم روزه فقط منع از خودرن و آشامیدن می¬باشد و جسم را لاغر و نفس خود را پرورش دادیم. ابتدا باید معنای دقیق روزه را درک و سپس آگاهانه و با معنویت سراغ این تکالیف دینی رفت تا اثر این فرایض بر روح و روان و اخلاق و رفتار ما تجلی گردد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: