موازین

بسم الله الرحمن الرحیم
آسیبهای مربوط به بهداشت ودرمان
* ارتکاب تخلفات به بهانه برنامه آموزشی
این که دانشجویان رشته پزشکی، هنگام آموزش با اموری مانند معاینه غیرمماثل مواجه می شوند که جزوبرنامه های آموزشی آنها و یا تکالیفی است که استادازدانشجو طلب می کند؛ مجرّد این امر،مجوّز شرعی برای ارتکاب امرخلاف شرع نمی شود،بلکه ملاک دراین زمینه فقط نیاز آموزشی برای نجات جان انسان ویا اقتضای ضرورت می باشد.(اجوبه ،س 1310(
* سهل انگاری در پذیرش ومداوی بیمار
ازآن جایی که حفظ جان مسلمان بر هر كسى كه توان حفظ آن را داشته باشد واجب است ، مداواى بيمار مسلمان در هر شرايطى بر پزشك و مؤسسات پزشكى مانند بيمارستان ها واجب است و خودداری در پذيرش يا مداواى بيمار حرام وخلاف شرع است.
*مراجعه،معاینه ودرمان به پزشک غیر مماثل مگردرحال ضرورت
اگر معاینه و درمان بیمارغیرمماثل،منوط به نظر و لمسِ حرام باشد، مراجعه به پزشک غیرمماثل،جایز نیست ، مگر در صورتی که مراجعه و معالجه به پزشک مماثل امکان نداشته باشد.
*درمان نازایی توسط پزشک غیرمماثل
ازآنجایی که نازائی فی نفسه، بیماری محسوب نمی شود ، مجوزی برای مراجعه به پزشک غیرمماثل نمی شودمگرآن که نازایی ناشی از بیماری باشد و دسترسی به پزشک مماثل که بتواند معالجه و معاینه کند نباشد .
* مراجعه به داندانپزشک غیرمماثل، درصورت دسترسی به پزشک مماثل
اگردسترسی به دندانپزشک خانم باشد، ، چنانچه مستلزم نظر و لمس حرام باشد، مراجعه به دندانپزشک غیرمماثل جایز نیست.
* حجامت مردان توسط پزشک زن
با توجّه به اینکه حجامت مردتوسط زنان مستلزم نظر به بدن مرد و احیاناً لمس است،حجامت وی توسط زنان جایز نیست.
* نگاه ولمس درعمل جراحی زیبایی
عمل جراحی زیبایی، درمان بیماری محسوب نمی شود؛ازاین رو، نگاه کردن و لمسِ حرام به خاطر آن جایز نیست، مگر در مواردی که برای درمان سوختگی و مانند آن باشد و پزشک مجبور به لمس و نگاه کردن باشد.
*معاينات غيردرمانى ماننداموراستخدامی مگر درصورت مصلحت اهم
نگاه به عورت افرادبراى امور استخدامى و سربازى،جایزنیست و ضرورتى كه در مورد معاينه براى درمان ذكر شد، در اينجا صدق نمى كند؛مگر مصلحت خاصی درسازمان اقتضاءنماید.
* خون گرفتن توسط نامحرم درغیرضرورت
برای خون گرفتن اموری مانند ازدواج، چنانچه پزشک مماثل نباشد، انجام این عمل توسط غیرمماثل،درغیرضرورت جایز نیست و سهل انگاری و بی توجّهی مجوّز این امر نیست.
* جلوگيرى از باردارى كه مستلزم لمس يا نگاه حرام باشد اگرروش پيشگيرى از فرزنددار شدن، متوقف بر حرامى مانندنگاه باشد، جایز نیست مگر در مقام ضرورت.
* عمل سزارین همراه با لمس و نظر مرد اجنبی به زن موقع عمل
جواز عمل سزارین همراه با لمس و نظر مرد اجنبی به زن هنگام عمل جایزنیست مگر در حال ضرورت.
*برهنه کردن بیمار در اتاق عمل درصورت امکان پوشش
*گرفتن منى افراد براى آزمايش، از طريق استمناء مگر اینکه راه مشروعی وجودنداشته باشد.
* معالجه باچیزهای حرام
معالجه باچيزهاى حرام مانند شراب و الكل ویا چيزهايى كه يقين به نجاست آنها وجوددارد، جايز نيست، مگر آن كه معالجه منحصر به آنها باشد كه در اين صورت نيز بايد به مقدار ضرورت اكتفا شود.
*آزمايش داروهای مضرروی انسان مگرآن که خطر جانى و ضرر قابل ملاحظه اى نداشته باشد ، شخص به انجام آن آزمايش راضى باشد،حفظ جان ياسلامت مسلمانان ـ هر چند در آينده ـ متوقف بر اين آزمايش باشد و با اجازه مجتهد جامع الشرايط انجام گيرد.
*معالجه بااشیای مضره؛ مانند داروهايى كه موجب سقط جنين مى شود يا قواى بدن را مختل مى كند که حكم معالجه با حرام را دارد و جايز نيست.
*درمان باموادمخدر ،مگراینکه درمان و معالجه متوقف برآن باشد و با تجويز پزشک مورد اطمينان صورت گيرد.(اجوبه،س 1404(
*تأخیر عمل جراحی برای کسب اجازه درصورت خطر مرگ بیمارکه دراین صورت،تأخیر جایز نیست.
*تسریع در مرگ بیمار
قتل از روی ترحم به منظور کوتاه کردن مدت دردورنج بیمار لاعلاجی که براساس دانش پزشکی امروز،هیچ امیدی به شفا ویابهبوداو وجود ندارد، جایز نیست و قتل نفس محسوب میشود.و در صورتی که موجب قتل شود، قصاص یا دیه ی آن واجب می گردد.
*کشتن بیمار مرگ مغزی
برداشتن دستگاه ازبیماری که در اثر آسیب مغزی درک و شعور و شنوایی و بینایی و حس خود را از دست داده و فقط قلب او میزند،اگر موجب مرگ وی می شود، جایزنیست.
*خودداری ازدرمان بیمارکه منجربه مرگ ویاضررمریض شود
چنانچه پزشك يا بيمارستان به بهانه هایی مانند: عدم پيش پرداخت هزينه وامثاله از مداواى بيمار خوددارى نمايند و در اثر آن بيمار بميرد يا ضررى متوجه او گردد، هريك از آنان مرتكب گناه شده و هرگاه اين عمل مستند به آنان باشد، شرعاً ضامن هستند.
* گرفتن وجه اضافى بر خلاف ضوابط و مقررات ،به هرعنوانی دریافت گردد، شرعاً جايز نيست.
*مراعات نکردن نوبت بر بيماران ازناحیه پزشك ویا دستيار او ونیز دريافت وجه اضافى ،براى مقدم كردن شخصى بر ديگران شرعاً جايز نيست و تضييع حقوق ديگران است.
* صدور گواهی نادرست برای بیمار، عمداً جایز نیست و در صورت سهو باید در صورت امکان آن را تدارک و جبران نماید.
*افشای اطلاعات به دست آمده از آزمایشات ویا معالجه بیماردرصورت راضی نبودن بیمار،مگر اینکه علاج مریض به آن متوقف و منحصر باشد ویاموضوع اهمی مانند بحث ازدواج وضرورت مطلع شدن اولیای دختر وپسر مطرح باشد
* سقط جنین بخاطرمشکلات اقتصادی،حفظ آبرو ونیز ناقص الخلقه بودن آن،حتّی قبل از ولوج روح در آن جایزنیست، مگرموجب تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی ومستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد.
ونیز سقط جنین به خاطر عمل جراحی ،ناشی اززنا،ویامنعقده باوطی به شبهه جایز نیست.
* ازبین بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم
از بین بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنین سقط جنین در هیچ یک از مراحل بعدی جایز نیست.
*استفاده ازدفترچه بیمه برای غیرصاحب دفترچه جایزنیست واستفاده از دفترچه بیمه درمانى فقط براى کسى جایز است که شرکت بیمه نسبت به ارائه خدمات به او تعهد کرده است و استفاده دیگران از آن موجب ضمان است.