- ارتباط با کافران برای کسب قدرت یا سرکوبی باطلی دیگر: این پیوند نیز ممنوع است؛ زیرا با باطل نمی توان باطل را کوبید؛ هر چند که این رابطه کفرآور نیست؛ ولی هدف وسیله را توجیه نمی کند و امر ارتباط را موجه و مقبول نمی سازد؛
- پیوند با کافران به انگیزه استفاده از قدرت آنان برای احیا و احقاق حق: این رابطه نیز ممنوع است؛ چون حق را با باطل نمی توان تثبیت کرد و برای اثبات حق نمی بایست از هر وسیله ای استفاده کرد. این نوع رابطه هر چند مایه کفر نخواهد بود ، ولی باطل و ممنوع است؛
- راه انحصاری در دفع باطل: گاهی دفع باطل ضروری، ولی منحصر در برقراری ارتباط سیاسی- اجتماعی با کافران است که در این حال ارتباط با آنها محذوری ندارد. البته موارد عام دیگری هست که برقراری رابطه مسالمت آمیز مسلمانان با کافران امضا شده است؛
- ارتباط برای دفع شر خود کافران: هم چنین ارتباط با کافران برای دفع شر آنان، جایز بوده و کفر آور نیز نیست. رسول اکرم (ص) برای سرکوب اشرار ( نه برای ترویج اسلام و یا ازهاق باطل) با برخی مشرکان پیمان نظامی بسته بودند. البته باید توجه داشت که چنین ارتباطی از مصادیق تولی نیست تا گفته شود که استثناء از اصل اساسی نفی تولی و ولایت آنان است؛ زیرا این نوع ارتباط، ولاء و محبت را نیز به همراه ندارد و اگر هم از مقوله دوستی باشد، به جهت کفر آنان نیست، بلکه به سبب وجود عناوینی دیگر چون انسانیت یا دفع شر توسط قدرت ایشان است. پس رابطه نه از باب تولی یا مودت یا اتخاذ ولی بلکه برای استفاده از قدرتشان است تا بدین وسیله شری دفع شود.
از آن چه بیان شده می توان دریافت که در ارتباط با بیگانگان باید ملاحظات و خطوط قرمز را شناخت و مراعات کرد. این آیات نمی گوید که باید به طور کامل با بیگانگان از غیر مومنان باید قطع رابطه کلی کرد ؛ چنان که جواز ارتباط کلی را نمی دهد. خلاصه آن که از نظر آموزه های وحیانی قرآن، افراط و تفریط نارواست. پس همانگونه که ارتباط مهار نشده با کافران خطاست، ترک مراوده بی حساب نیز نادرست است.
بنابراین، اسلام در عین امضای روابط با کافران فرموده است که این رابطه را در محدوده جان و قلب خود راه ندهید و به آنها علاقه مند مشوید؛ این در حالی است که در روابط میان مسلمانی و درباره مسلمان ها، ضمن حفظ روابط تجاری و صنعتی و سیاسی و مانند آن ها با یک دیگر، حتی می توانید در قلب یکدیگر راه پیدا کنید؛ چون هر دو مسلمان و مؤمن هستید، ولی با کافران رابطه نهانی نداشته باشید و آن ها را «بطانه و امین راز» خود قرار ندهید. واژه «بطانه» از بطن به معنای درونی و داخلی است. این واژه به معنای شکم است ؛ اما «بطانه» به معنای لباس زیرین و داخلی است که به بدن انسان می چسبد و با لباس روین تفاوت دارد. در حقیقت می توان گفت «بطانه» همان آستر پوشاک است که در قبال «ظهاره» به معنای اَبره ی لباس و ظاهری آن است. همان طوری که می دانید ابره ی لباس، ظاهر است؛ ولی آستری آن پنهان است. از این روست که به لباس زیرین و آستری آن بطانه گویند؛ چون باطن است نه ظاهر.
قرآن کریم در بیان رابطه با بیگانگان به این خط قرمز و ممنوعیت ارتباطی و روابطی اشاره کرده و فرموده است : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَهً مِّن دُونِکُمْ لاَ یَأْلُونَکُمْ خَبَالاً وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاء مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الآیَاتِ إِن کُنتُمْ تَعْقِلُونَ ؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید، از غیر خودتان، دوست و همراز مگیرید. آنان از هیچ نابکارى در حق شما کوتاهى نمىورزند. آرزو دارند که در رنج بیفتید. دشمنى از لحن و سخنشان آشکار است و آنچه سینههایشان نهان مىدارد، بزرگتر است. در حقیقت، ما نشانههاى دشمنى آنان را براى شما بیان کردیم، اگر تعقل کنید. (سوره آل عمران آیه ۱۱۸ )
این آیه می فرماید شما بیگانه ها را بطانه ی پوشاکتان و محرم اسرارتان قرار ندهید و آنان را به قلبتان راه ندهید که محبت آنان در درون جانتان جا پیدا کند؛ یعنی نوعی روابط شما به گونه ای نباشد که محبت آنان در دلتان و اسرار شما در دست ایشان قرار گیرد. پس رابطه نباید چنان باشد که آنان به اسرار جامعه اسلامی و کشورتان آگاه شوند. پس به طریق اولویت نباید آنان را از اسرار خودتان و جامعه و کشورتان آگاه کنید.
از این آیه به دست می آید که اگر رابطه ای میان مسلمان و جامعه و دولت اسلامی با بیگانگان بسته می شود؛ این ارتباط و رابطه تنها باید در حد ظهاره و ابره باشد نه بطانه و آستر. این بدان معنا خواهد بود که جامعه اسلامی تنها می تواند کالا خرید و فروش کند و یا ادوات نظامی را مبادله کند و یا روابط سیاسی و مانند آن ها داشته باشید؛ ولی هرگز نباید این رابطه در سطحی پیش رود که آن ها را به درون جانتان و اسرارتان راه یابند. پس نباید آنان دوست بگیرید و یا آنها را محرم اسرار نظام و آگاه از مسائل سیاسی تان کنید.
نظرات شما عزیزان: