احاديث معصومين در مذهب اختيار
احمد بن محمد مي گويد به امام رضا عليه السلام عرض کردم: بعضي اصحاب ما قائل به جبر و بعضي قائل به استطاعت (تفويض) هستند حضرت فرمود: بنويس قال علي بن الحسين عليه السلام قال الله عزوجل: يا بن آدم بمشيتي کنت انت الذي تشاء و بقوتي اديت الي فرايضي و بنعمتي قويت علي معصيتي جعلتک سميعا بصيرا ما اصابک من حسنه فمن الله و ما اصابک من سيئه فمن نفسک و ذلک اني اولي بحسناتک منک و انت اولي بسيئاتک مني و ذلک اني لا اسئل عما افعل و هم يسئلون قد نظمت لک کل شيي تريد علي بن الحسين عليه السلام فرمود خداي عزوجل فرمود: اي فرزند آدم به خواست من، تو اراده مي کني و به قوه و قدرت من واجبات مرا انجام مي دهي و يا نعمت من بر معصيت من قوت و قدرت پيدا کردي، تو را شنواي بينا قرار دادم، هر خوبي که به تو مي رسد از خداوند است و هو بدي که به تو مي رسد از خود توست زيرا من به خوبيهاي تو از تو سزاوارترم و تو به بديهايت از من سزاوارتري زيرا من از آنچه انجام مي دهم سوال و بازخواست نمي شوم و آنها سوال و بازخواست مي شوند، آنچه اراده داشتي برايت منظم کردم.3
يکي از اصحاب از امام صادق عليه السلام پرسيد؟ آيا خداوند بندگانش را بر اعمالشان مجبور ساخته است؟ حضرت در پاسخ فرمود: الله اعدل من ان يجبر عبدا علي فعل ثم يعذبه عليه خداوند عادلتر از آن است که بنده اي را مجبور به کاري کند سپس او را بر انجام آن مجازات نمايد. 4
در حديث ديگري امام رضا عليه السلام جبر و تفويض را رد کرده و در جواب يکي از اصحاب که پرسيد آيا خداوند کارها را به بندگان واگذار و تفويض نمود؟ فرمود: الله اعز من ذلک خداوند تواناتر از آن است که چنين کند پرسيد آيا آنها را مجبور بر گناهان کرده؟ فرمود: الله اعدل و احکم من ذلک خداوند عادلتر و حکيمتر از آن است که چنين کند.5

را حل روشن براي مساله جبر و ختيار
وجدان عمومي و فطرت همگاني يکي از روشنترين دلائل اختيار است و طرفداران اختيار و حتي جبريون عملا اصل اختيار و آزادي را پذيرفته اند لذا مي بينيم:
1 ـ همه نيکوکاران را مدح و تمجيد مي کنند و بدکاران را ملامت و سرزنش مي کند، اگر جبر بود و انسانها در رفتارشان بي اختيار بودند، تمجيد و تعريف نيکوکاران يا سرزنش بدکاران معنايي نداشت.
2 ـ همه در تعليم و تربيت فرزندان خود کوشش مي کنند اگر انسانها مجبور بودند تعليم و تربيت مفهومي نداشت. 3 ـ انسان گاهي از اعمال گذشته خويش پشيمان مي شود و تصميم مي گيرد در آينده از تجربه گذشته استفاده کند اگر در کارهايش مجبور بود پشيماني نداشت و تصميم براي آينده معنايي نداشت. 4 ـ در تمام دنيا مجرمان و بدکاران را محاکمه و مجازات مي کنند و اگر آنها در رفتارشان مجبور بوده اند، محاکمه و مجازات آنها صحيح نيست.
5 ـ انسان در خيلي از کارها فکر مي کند و اگر فکرش به جايي نرسد با ديگران مشورت ميکند، اگر انسان مجبور بود فکر و مشورت چه تاثيري داشت.6

تمرين:
1 ـ نظريه هاي جبر، تفويض و اختيار را معني کنيد.
2 ـ نظر شيعه درباره اختيار انسان چيست؟
3 ـ حديث حضرت علي بن الحسين عليه السلام در مذهب اختيار چيست؟
4 ـ راه حل روشن مساله جبر و اختيار را بيان کنيد.
در بحث عدل از اين کتابها استفاده و اقتباس شده است: اصول کافي ـ نهج البلاغه ـ پيام قرآن ـ تفسير نمونه ـ اصول عقايد آقايان: محمدي ري شهري، يزدي، قرائتي، سبحاني.
1 ـ سوره تکوير، آيه آخر.
2 ـ گمشده شما، محمد يزدي.
3 ـ اصول کافي، باب امربين الامرين، حديث 12.
4 ـ بحار الانوار، جلد 5، صفحه 51.
5 ـ اصول کافي، باب امربين الامرين، حديث 3.
6 ـ تفسير نمونه، جلد 26، صفحه 64 (با تلخيص).

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: