تحقق آرمان هاى انقلاب، حفظ دست آوردهاى آن، تنظيم سياست هاى كلى نظام و حفظ مشروعيت حكومت، مشروط به شناخت دقيق آفات، موانع و دشمنان داخلى و خارجى انقلاب است. معمولا به مشكلات درونى انقلاب، آفت ; و به مشكلات بيرونى آن، مانع گفته مى شود. بنابراين آفات پديده هاى درونى و موانع پديده هاى بيرونى اند كه روياروى انقلاب قرار مى گيرند. علاوه بر آن حوزه هاى سياست، اقتصاد و اجتماع بر هم تأثير مى گذارند و اگر به طورمثال استقلال اقتصادى يا فرهنگى زير سؤال برود، در درازمدت ممكن است استقلال سياسى نيز خدشه دار شود.
اگر بخواهيم به صورت دقيق تر به بررسي آسيب شناسي انقلاب اسلامي بپردازيم ؛ مجموعه اين آسيب ها در سه دسته ذيل قابل بررسي است :
الف. آسيب شناسى فرهنگى و اجتماعى
پس از روشن شدن ضرورت شناخت آفات و موانع انقلاب با عنايت به رهنمودهاى امام راحل (ره)، مقام معظم رهبرى و استاد شهيد مطهرى، اجمالا به مهم ترين آسيب هاى فرهنگى ـ اجتماعى انقلاب اسلامى اشاره مى شود:
1. نفوذ انديشه هاى بيگانه; انديشه هاى بيگانه ممكن است از طريق دشمنان يا دوستانى كه مجذوب آراى ديگران شده اند، نفوذ كنند. نمونه اين گرايش ها در جريانات قرون اوليه اسلامى ديده مى شود. مثلا مجذوب شدگان به فلسفه يونانى و آداب و رسوم ايرانى و تصوف هندى، نظريات و انديشه هايى را به عنوان خدمت و نه به قصد خيانت وارد انديشه هاى اسلامى كردند.
بنابراين در مسأله ورود و نفوذ انديشه هاى بيگانه بايد به زمينه هاى داخلى آن نيز توجه كرد. يكى از علل رواج مانوى گرى و مزدك گرايى، عدم اجراى عدالت از جانب حكومت ها بود.
2. تغيير جهت دادن انديشه ها; نهضت خدايى بايد براى خدا آغاز شود و براى او ادامه يابد و هيچ خاطره و انديشه اى غيرخدايى در آن راه نيابد تا عنايت و نصرت الهى شامل حالش گردد. حضرت امام(ره) در وصيت نامه خود، فراموش كردن اهداف فرهنگ قيام ملت و مكتب الهى اسلام، به انزوا كشاندن روحانيت، غرب زدگى و شرق زدگى و سلطه بيگانگان بر مقدرات مراكز تعليم و تربيت را از آفات فرهنگى انقلاب معرفى مى نمايد.