تغييرات اجتماعي ايجاد شده توسط انقلاب اسلامي چيست؟
سلام، در رابطه با تغييرات اجتماعي صورت گرفته بعد از انقلاب اسلامي و يا به عبارتي دستاوردهاي اجتماعي انقلاب اسلامي گفتني است: براي درك عميق و علمي اهميت آثار و نتايج انقلاب اسلامي، بايد شرايط و فضاي داخلي و بينالمللي زمان رخداد انقلاب را ترسيم كرد و آن را بازشناخت. گرچه در اين مجال نميتوان به تفصيل به تبيين اين شرايط پرداخت، ولي بايد اشاره كرد كه انقلاباسلامي ما، درخشش نور معنويت، عدالت، آزادي، استقلال و بازگشت به اسلام بود كه در حاكميت مطلق مادهگرائي و حاكميت سرمايهداري غربي و سوسياليسم شرقي به وقوع پيوست. در حالي كه استبداد وابسته و فاسد داخلي و نظام دوقطبيبينالمللي، مجال هيچ حركت مردمي اصيل و آزاديخواهانه را باقي نگذاشته بود، معجزه انقلاب اسلامي به وقوع پيوست.
در چشم اندازي كلي، مهم ترين تغيرات و دستاوردهاي اجتماعي انقلاب اسلامي عبارتند از:
1. به وجود آمدن محيطي مناسب جهت رشد كمالات اخلاقي و انساني و بازگشت به خويشتن.
2. زدودن مظاهر فساد مانند عشرتكده ها و شراب فروشي ها از عرصه جامعه.
3. ارتقاي نسبي سطح آگاهي هاي عمومي و روحيه تحقيق.
4. مبارزه با بي سوادي.
5. امنيت اجتماعي و قضايي و برقراري حقوق مساوي براي مردم.
6 . ايجاد روحيه وحدت و برادري.
7. رواج ادبيات انقلاب ديني.
8 . افزايش و رشد مطبوعات و نشريات.
9. اسلامي كردن مقررات مدني، جزايي، مالي، اقتصادي، اداري، نظامي و سياسي.
10. احياي تفكر ديني، تحول در ارزش هاي اجتماعي و احياي مفاهيمي مانند جهاد، هجرت، شهادت، ايثار، اخلاص و حج سياسي.
11. هماهنگي بين تعهد و تخصص و ديانت و روشن فكري.
12. همكاري حوزه و دانشگاه.
13. افزايش ظرفيت دانشگاه ها، مراكز تحقيقاتي و حوزه هاي علميه.
14. مردمي شدن نيروهاي مسلح و ايجاد و سازمان دهي نيروي بسيج مردمي.
15. معرفي الگوي زن مسلمان با فراهم ساختن زمينه هاي تشكيل جشنواره هاي مختلف بانوان، مطبوعات ويژه زنان، تأسيس جمعيت ها و تشكل هاي مربوط، فدراسيون ورزشي بانوان و شركت آنان در صحنه هاي سياسي و اجتماعي از جمله نامزدي براي مجلس شوراي اسلامي و شوراهاي شهر و روستا و خودباوري فرهنگي.
به طور كلي، انقلاب اسلامي ايران بر اساس اصل «نه شرقي، نه غربي»، الگوي فرهنگي اجتماعي جديدي براي مسلمانان و مستضعفان جهان به ارمغان آورد.
انقلاب اسلامي ايران در سال 57، رژيم شاهنشاهي و خاندان پهلوي را ساقط كرد و نظام سياسي نويني برپا نمود. بخصوص كه در نظام نوين، هيچ اثر و رد پايي از نخبگان سياسي حاكم در رژيم سابق به چشم نميخورد و اين دگرگوني وفروپاشي بنحو كاملي انجام گرفت. ساختارها و نهادهاي امنيتي، نظامي و سياسي رژيم سابق، يا كلا از بين رفت و يادستخوش تحول و بازسازي اساسي قرار گرفت.
اولين دستاورد مهم انقلاب:
اگر خواستهها و وعدههاي اساسي انقلابيون و رهبران فكري و سياسي انقلاب را در دو دسته كلي وعدههاي آني، عاجل وزودآمد و وعدههاي آتي، آجل و ديرآمد تقسيم كنيم، ميبينيم كه اولين خواسته عاجل توده مردم انقلابي كاملا و به سرعتتحقق پيدا كرد كه سقوط رژيم پهلوي بود. نگاهي به خاطرات سردمداران رژيم پهلوي و عناصر بيگانه حامي آنان و همچنينمروري بر ديدگاههاي شخصيتهاي برجسته انقلاب بويژه رهبر فقيد و بنيانگذار انقلاب اسلامي، نشان ميدهد كه سقوطرژيم پهلوي تا چه اندازه برايهمه مهم، اعجابانگيز و غيرمنتظره بوده است.
دومين دستاورد اساسي و بنيادي:
استقرار نظام جمهوري اسلامي و تدوين مبناي حقوقي و قانوني حركت ملت ايران ـ يعني قانون اساسي جمهوري اسلاميايران ـ گام مهم ديگري بوده است كه مسير حركت نظام را تعريف كرده و در دو دهه پس از نخستين پيروزي، چارچوب رفتاراجتماعي جامعه ما را تنظيم كرده است. تجربه فراهم آمده از تعاملات سياسي و اجتماعي دوران پس از انقلاب، براي ملتي كهتازه ميخواهد خود زمام خويش را در دست داشته باشد و با افت و خيز و آزمون و خطا پس از دورانهاي طولاني تحملنظامهاي فاسد، استبدادي و وابسته، روي پاي خود بايستد و سرنوشت خود را رقم بزند، دستاورد ارزشمندي است كه نبايدآن را ناچيز شمرد. قبلا اشاره شد كه طي فرآيند رسيدن به آرمان اساسي و نهايي انقلاب اسلامي، كاري ساده و سهل نيست.تعميق و تثبيت پايههاي اعتقادي به نظام بينشي اسلام، طراحي و تدوين نظامهاي كارآمد در عرصههاي مختلف، ايجاد واصلاح ساختار كلان مطلوب، پرورش و رشد نيروي انساني كارآمد و تدوين برنامههاي عملياتي متناسب با نيازهاي جامعه وهماهنگي و توازن نيروهاي اجتماعي براي طي اين فرآيند، هدفي ارزشمند و ديرياب است.
تحقق عيني اين اهداف كلان، بيش از همه به رشد فرهنگي و فكري جامعه و علم و تجربه مديريتي در سطوح گوناگونادارهكننده جامعه و به همدلي، اخلاص، يقين، و خودباوري فردي و جمعي نياز دارد كه هر اندازه اين زمينهها فراهم شود، درروند آن فرآيند، سرعت و پيشرفت بيشتري ملاحظه خواهد شد.
ساير دستاوردها:
علاوه بر اين دو دستاورد مهم و بنيادين، انقلاب اسلامي ايران پيامدها و نتايج مبارك ديگري هم داشته است كه هر كدامبنوبه خود، از اهميت بسياري برخوردار است.
اين پيامدها عبارت است از:
ـ ايجاد اميد و نشاط در ملتهاي ستمديده و بخصوص مسلمانان مستضعف و در بند رژيمهاي وابسته و استبدادي، برايحركت و تلاش و مجاهدت در راه مبارزه با ستمگران و مستكبران.
ـ تغيير و چرخش اساسي در جهتگيريها و سياستهاي اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي كشور در راستاياستقرار عدالت و تأمين منافع مردم و بخصوص محرومان و نيازمندان.
ـ تأمين استقلال سياسي در سياست و روابط خارجي و اعمال حق حاكميت ملي و قطع طمع استعمارگران و از بين بردننقاط اساسي نفوذ و تأثيرگذاري آنان بخصوص در دستگاهها و مراكز مهم تصميمگيري و اجرا.
ـ مبارزه با انحطاط و ابتذال فرهنگي و زمينهسازي براي رشد استعدادها و ظرفيتهاي هنري و فرهنگي اصيل و ريشهدارايراني ـ اسلامي و احياء هويت ملي مردم ما.
ـ به فعليت رساندن بنيه و اقتدار ملت ايران و بسيج آن در جهت دفاع از ميهن اسلامي و حيثيت ملي، كه در دوران 8 سالهدفاع مقدس برجستگي و نقش خود را نشان داد.
ـ آغاز خودباوري علمي و ورود به مرحله >توليد دانش< به جاي مصرفكنندگي محض و تلاش براي جهش علمي درعرصههاي مختلف.
ـ ارائه خدمات اقتصادي و اجتماعي به مناطق و اقشار محروم و فراموش شده جامعه و كاهش جمعيت زير خط فقر وارتقاي سطح زندگي و رفاه عمومي جامعه، عليرغم مشكلات و نارساييهاي مادي و مديريتي كه بطور طبيعي بر اثر تغييرنظام سياسي رخ ميدهد.
ـ ايجاد يك جبهه قدرتمند در مبارزه با يكهتازيهاي استكبار جهاني به عنوان پشتوانه معنوي و مادي ملتهاي آزاديخواهو مبارز.
و بالاخره طرح ادعاي پيريزي تمدن نوين مبتني بر ارزشها و آموزههاي اسلامي با ارائه ديدگاهها و راهكارهاي جديد وجذاب براي همه جهانيان، كه نمود سياسي آن، نظام مردمسالار ديني در قالب جمهوري اسلامي است كه در طول 23 سالگذشته با تعميق و ريشهداري خود، كارآيي و كارآمدي خود را در بوته تجربه نشان داده است.
منابع و ماخذ (براي مطالعه بيشتر):
1. محمدباقر حشمتزاده، چارچوبي براي تحليل و شناخت انقلاب اسلامي در ايران، مؤسسه فرهنگي دانش وانديشه معاصر، تهران، 1378.
2. علي ذوعلم، انقلاب و ارزشها، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، تهران، 1379.
3. علي ذوعلم (به كوشش)، جرعه جاري (مجموعه مقالات)، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، تهران، 1377.
4. كتاب : دستاوردهاي انقلاب اسلامي ايران ، مركز طرح و برنامه ريزي سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا. :
5. پايگاه اطلاع رساني دستاوردهاي انقلاب اسلامي ؛ http://www.dastavardha.com