درس بيست و نهم
ولايت فقيه
در زبان عربي براي ولايت، دو معنا ذکر کرده اند 1 ـ رهبري و حکومت 2 ـ سلطنت و چيرگي 1 ـ هنگامي که ولايت در مورد فقيه بکار مي رود، مراد از آن حکومت و زمامداري امور جامعه است. اگر نظام سياسي اسلام تشريح گردد و مکتب سياسي آن باز شناسانده شود يکي از مباني اين مکتب ولايت فقيه در عصر غيبت امامان معصوم عليهم السلام خواهد بود.
از ديدگاه شيعه، ولايت فقيه در عصر غيبت ادامه واليت امامان معصوم عليهم السلام است، همانگونه که ولايت امامان در امتداد ولايت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم قرار داشت و حاصل آن اعتقاد به اين نکته است که در راس هرم قدرت در جامعه اسلامي بايد يک اسلام شناس قرار گيرد که اگر معصوم حضور داشت شخص او و اگر نبود فقيه جامع شرايط، اين مسئوليت را بر عهده خواهد داشت، زيرا وظيفه اصلي حکومت از ديدگاه اسلام بسط ارزشها و احکام الهي در جامعه مي باشد و براي تحقق اين آرمان، لازم است در بالاترين مصدر تصميم گيري شخصي آگاه به دين قرار گيرد.
دلايل ويات فقيه:
دليل عقلي: بدون شک هر جامعه اي به زمامدار و رهبر نياز دارد، حال اگر حکومت و زمامداري بر يک جامعه اسلامي باشد عقل حکم مي کند که بر قله چنين حکومتي مي بايست کسي قرار گيرد که به احکام و وظايف اسلام آگاهي دارد و مي تواند زمامدار مردم باشد اگر معصوم در ميان مردم بود عقل او را سزاوار اين منصب مي شمارد ولي در عصر غيبت معصوم، فقيه عادل و قادر بر اراده جامعه، لايق اين مقام است.
به ديگر سخن: بهترين فرد براي اجراي احکام و قوانين اسلام کسي است که سه ويژگي دارد 1 ـ بهترين قانون شناس. 2 ـ بهترين مفسر براي قوانين اسلام 3 ـ بهترين مجري براي اين قوانين که هيچ انگيزه اي براي تخلف ندارد اين ويژگيها را در عصر غيبت ولي فقيه داراست، ولايت فقيه يعني رجوع به اسلام شناس عادلي که از ديگران به امام معصوم نزديکتر است.
دليل نقلي: براي اثبات ولايت فقيه به احاديث فراواني استناد شده که به بعضي از آنها شاره مي کنيم:
1 ـ توقيع شريفي که مرحوم صدوق از اسحاق بن يعقوب نقل مي کند که حضرت ولي عصر (عج) در پاسخ به پرسشهاي او به خط مبارکشان نوشتند:
اما الحوادث الواقعه فارجعوا فيها الي رواه حديثنا فانهم حجتي عليکم و انا حجه الله عليهم (در رويدادهايي که اتفاق مي افتد به راويان حديث ما مراجعه کنيد زيرا آنها حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنان هستم).2
مرحوم شيخ طوسي در کتاب الغيبه همين حديث را آورده و به جاي انا حجه الله عليهم، چنين آمده: انا حجه الله عليکم: من حجه خدا بر شما هستم شيوه استدلال به اين حديث چنين است: حضرت مهدي عليه السلام دو جمله فانهم حجتي عليکم و انا حجه الله را بگونه اي فرموده اند که به وضوح مي رساند: حکم راويان حديث که همان فقيهان هستند مانند حکم خود امام عليه السلام است يعني فقيهان، نائب امام زمان عليه السلام در بين مردم هستند.