زن در اسلام، همان مقام شامخ انسان را دارد، زیرا زن و مرد در انسان بودن تفاوتی ندارند. اگر انسان در قرآن «خليفةاللَّه» معرفی شده و مورد کرامت قرار گرفته است:
«ما آدمىزادگان را گرامى داشتيم و در خشكى و دريا بر مركب سوار كرديم و از طيبات روزى داديم و بر بسيارى مخلوقات برترى عطا كرديم».[1]
و چنانچه آدم به مقامی رسید که مسجود فرشتگان واقع شد:
«وقتى طينت آدم را آراستم و آماده ساختم واز روح [منسوب به] خودم در آن دميدم به سويش سجده كنيد».[2]
همه اینها در اثر انسان بودن او است. قرآن کریم درباره حضرت آدم میفرماید:
«و خدا اسما را به آدم تعلیم کرد. سپس آنها را بر ملائکه عرضه داشت و گفت: اگر راست میگویید اسمهای اینها را بگویید. ملائکه گفتند:
خدایا تو منزهی، جز آنچه را به ما تعلیم کردهای، نمیدانیم و تو دانا و حکیم هستی. آنگاه خدا به آدم گفت: از اسما به آنان خبر بده، وقتی آدم اسمهای آنان را بیان کرد، خدا به فرشتگان گفت: آیا به شما نگفتم که من از غیب آسمانها و زمین آگاه هستم و آنچه را اظهار میدارید یا کتمان میکنید میدانم».[3]
اگر حضرت آدم توانست اسما را بفهمد و پاسخگوی آنها باشد، در اثر آفرینش ویژه انسانیاش بود و در این آفرینش زن و مرد یکسانند. به طور کلی، هرگونه تعریف و تمجیدی که در قرآن و احادیث درباره انسان به عمل آمده، زن و مرد در اینباره یکسانند.
در قرآن، آیهای نیست که زن را به عنوان زن بودن نکوهش کند.
بنابراین، زن و مرد از دیدگاه اسلام و قرآن دو انسانند، در ارزشها تفاوتی ندارند و مسئولیتهای مشترکی را در اداره جامعه بر عهده دارند که به برخی اشاره میشود:
اول: زن و مرد به طور تساوی منشأ پیدایش و تولد و تکثیر و بقای نسل انسانند.
قرآن کریم میفرماید:
«اى مردم! ما شما را از مرد و زن آفريديم و شما را گروه گروه و قبيله قبيله قرار داديم تا شناخته شويد، ارزشمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين افراد هستند. خدا دانا و آگاه است».[4]
همچنین میفرماید:
«اى مردم! از پروردگارتان كه شما را از يك نفس آفريد و همسرش رانيز از جنس خودش خلق كرد و به وسيله آن دونفر، مردان و زنان فراوانى را در زمين پراكنده ساخت، بترسيد. تقواى خدا را پيشه سازيد كه با سوگند به نام او از يكديگر سؤال مىكنيد و درباره خويشاوندان نيز از خدا بترسيد و خدا مراقب شما است».[5]
در آیات فوق زن و مرد دو رکن مهم اجتماع معرفی شدهاند و رعایت تقوا ملاک برتری هر یک از زن و مرد معرفی شده است.
دوم: قرآن، تنها وسیله سعادت انسان را ایمان به خدا، تزکیه و تهذیب نفس از بدیها، رعایت تقوا و انجام دادن عمل صالح میداند و در این جهت، میان زن و مرد فرقی نگذاشته است، بلکه هر دو را لایق ترقی و تکامل معنوی و قرب الیاللَّه دانسته است.
خداوند متعال در قرآن میفرماید:
«هر كس عمل صالحى را انجام دهد- مرد باشد يا زن- در حالىكه به خدا ايمان دارد، پس به او زندگى خوش و پاكيزهاى مىدهيم و پاداشى بهتر از كردارشان عطا خواهيم كرد».[6]
و نیز میفرماید: