33) مقصود از خُمُر در آيه 31 سوره نور چيست: «وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَّ».
پاسخ:خُمُر» جمع «خِمار» (بر وزن حجاب) در اصل به معناى پوششى است كه چيزى را در خود از ديدگان مخفى مى كند و اگر به شراب هم خُمر مى گويند، به سبب آن است كه اين مايع، عقل را مى پوشاند و آن را مخفى مى كند و درباره لباس انسان به چيزى گفته مى شود كه زنان سر خود را با آن مى پوشانند ودر زبان فارسى به آن مقنعه يا روسرى گفته مى شود.^[8] معناى آيه اين است: [اى پيامبر! به زنان با ايمان بگو كه اطراف ]روسرى هاى خود را روى سينه خود بيندازيد [تا گردن و سينه با آن پوشانده شود].
34) در قرآن كريم حجاب اسلامى براى زن چگونه توصيف شده است؟
پاسخ:در قرآن كريم آيات فراوانى درباره حجاب و پوشش زنان آمده است؛ از جمله:
1. سوره نور، آيات 30، 31، 33 و 60.
2. سوره احزاب، آيات 35، 53، 55 و 59.
در برخى از اين آيات، به كيفيت و شكل حجاب پرداخته شده است؛ از جمله: «به زنان باايمان بگو كه ديدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاكدامنى ورزند و زيورهاى خود را آشكار نسازند؛ مگر آنچه [به طور طبيعى] معلوم است و بايد مقنعه خود را بر گردن خويش [فرو ]اندازند و زيورهاى شان را جز براى شوهران يا پدران يا پدران شوهران يا پسران يا پسران شوهران يا برادران يا پسران برادران يا پسران خواهران يا زنان [هم كيش] خود يا كنيزان شان يا خدمتكاران مرد كه رغبتى [به زنان] ندارند يا كودكانى كه بر عورت هاى زنان وقوف حاصل نكرده اند (در اين مورد چيزى نمى فهمند) آشكار نكنند و پاهاى خود را [به گونه اى به زمين ]نكوبند تا آنچه از زينت شان نهفته دارند، معلوم گردد. اى مؤمنان! همگى (مرد و زن) به درگاه خدا توبه كنيد. اميد است كه رستگار شويد.^[9]
در اين آيه چند نكته قابل توجه است:
1. زنان نبايد زينت هاى خود را ـ جز در مواردى كه به طور طبيعى ظاهر است ـ آشكار سازند.^[10]
2. آنها بايد «خِمار» هاى خود را بر سينه هاى خود بيفكنند: «و ليضربن بخمرهنّ على جيوبهنّ» ، با توجه به اين آيه، زنان بايد تمام سر، گردن و سينه خود را بپوشانند.^[11]
3. زنان در مواردى مجازند زينت خود را آشكار كنند كه در آيه 31 سوره نور به آنها اشاره شده است.^[12]

حجاب، تكليفى همگانى

35) با توجه به اينكه همه مسلمانان بايد حجاب را رعايت كنند، چرا در آيه حجاب، تنها زنان پيامبر مورد خطاب قرار گرفته اند؟
پاسخ:رعايت حجاب وظيفه همه زنان مسلمان است و همسران پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم به سبب انتساب به ايشان و قرار گرفتن در كانون وحى الهى، داراى موقعيت ويژه اى بودند و نسبت به حجاب و دورى از نامحرم، مورد تأكيد بيشترى قرار داشتند؛ ولى آيات حجاب فقط درباره آنان نيست؛ زيرا:
الف ـ مورد خطاب واقع شدن زنان پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم در آيات 32 و 33 سوره احزاب جهت تأكيد است نه اختصاص داشتن حكم به آنان؛ چون در اين آيات دستورهايى آمده است كه به زنان پيامبر اختصاص ندارد؛ مانند: به پا داشتن نماز، پرداخت زكات، اطاعت از خدا و رسول و ... ؛ بنابراين، حكم حجاب و دورى از نامحرم نيز به آنان اختصاص ندارد؛ بلكه همانند نماز، زكات و... بين آنان و ديگران مشترك است.^[13]
ب ـ در آيات ديگر مربوط به حجاب، همه زنان مسلمان مورد خطاب واقع شده اند؛ مانند آيه 31 سوره نور و آيه 59 سوره احزاب.
36) چرا آيه 59 سوره مبارك احزاب (اى پيامبر! به زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو كه خويشتن را به وسيله چادر فرو پوشند) دختران مؤمنان را مخاطب قرار نداده و تنها به دختران خويش بسنده كرده است؟
پاسخ:چند نكته شايان توجه است:
1. اين نوع خطاب ها به چگونگى خطاب هاى قرآن كريم باز مى گردد. قرآن كريم خطاب هاى متعددى دارد؛ برخى از آنها عام است و مراد از آنها همه افراد هستند؛ مانند: «هُوَ الَّذِى خَلَقَ لَكُم مَّا فِى الْأَرْضِ جَمِيعا».^[14]برخى خطاب ها
خاص هستند: «يَـأَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ».^[15]گروهى از خطاب ها عام هستند؛ اما مرادشان خاص است^[16] و برخى خاص هستند؛ امّا با مراد عام: «يَـأَيُّهَا النَّبِىُّ إِذَا طَـلَّقْتُمُ النِّسَآءَ ...»؛^[17]اى پيامبر! هر زمان خواستيد زنان را طلاق دهيد ...».
در اين جا مخاطب شخص پيامبر صلى الله عليه و آلهاست؛ ولى مراد از آن، عموم مسلمانان هستند. بسيارى از خطاب هاى قرآن كريم اين گونه است. آيه 59 سوره احزاب مخاطبان اوليه اش زنان و دختران پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله هستند؛ ولى مرادش عام است و همه زنان و دختران مسلمان را شامل مى شود؛ حتى اگر عبارت «نِسَآءِ الْمُؤْمِنِينَ» در ادامه نمى آمد، باز هم مراد عام بود؛ چنان كه آيه 32 و بخش ابتدايى آيه 33 و آيه 34 سوره احزاب چنين است.
2. واژه «نساء» عام است و شامل زنان، دختران و حتى دختر بچه ها نيز مى شود؛^[18] بنابراين در اين آيه، به طور مستقيم به دختران مؤمنان اشاره نشده؛ ولى چون عام است، شامل آنان نيز مى شود.
اين گونه سخن گفتن در زبان فارسى نيز رايج است؛ براى مثال وقتى مى گوييم: زنان ايرانى بسيار باهوش هستند، به اين معنى نيست كه دختران ايرانى، كودن هستند و از هوش بهره اى ندارند.

حجاب زنان و مردان

37) چرا حجاب فقط بر زنان واجب است؟ آيا در دين براى مردان نيز حجاب ويژه اى در نظر گرفته شده است؟
پاسخ:پوشش، فقط مخصوص زنان و دختران نيست؛ بلكه بر مردان نيز واجب است و اگر
فرقى وجود دارد، در مقدار آن است. مرد و زن بايد برخى از اعضاى بدن خود را بپوشانند؛ امّا برخى اعضا را فقط زنان بايد بپوشانند كه پوشاندن آن اعضا بر مردان واجب نيست.^[19]
دانستن اين نكته لازم است كه مقدار پوشش زنان را خداوند حكيم، پيامبر صلى الله عليه و آله وسلمو امامان (عليهم السلام) مشخص كرده اند. مصالح و فوايد زيادى براى حجاب وجود دارد كه برخى آيات و روايات در اين باره بيان شد. تفاوت مقدار پوشش زن و مرد به سبب تفاوت هاى جسمى و روحى زن و مرد مشخص شده است.
حجاب بانوان ـ كه چادر بهترين نوع آن است ـ به لحاظ آفرينش و شخصيت گران سنگى است كه خانم ها دارند و اين يك ارزش، كرامت و بها دادن به آنها است و بى حجابى، بى بندوبارى و در معرض بيگانگان و نامحرمان قرار گرفتن، پژمردگى، بدبختى، بى شخصيتى، آلودگى و ... را در پى دارد.
بر مردان واجب نيست كه چادر و مقنعه بپوشند؛ ولى بر آنان است كه چشم خود را از نگاه به نامحرم حفظ كنند^[20] و عفاف داشته باشند و عورت خود را از نگاه ديگران بپوشانند؛ اما پوشاندن بقيه بدن واجب نيست، مگر آنكه بدانند زنان نامحرم به بدن آنان نگاه مى كنند كه در اين صورت، بايد بدن خود را از نگاه آنان حفظ كنند.^[21]

فلسفه حجاب

[1] . سوره احزاب، آيه 53.
[2] . قاموس قرآن، سيد على اكبر قرشى، ج 2، ص 104.
[3] . سوره اعراف، آيه 4.
[4] . مفردات راغب، راغب اصفهانى، واژه حجب.
[5] . الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 8، ص 154؛ مسئله حجاب، مرتضى مطهرى، ص 62؛ حسن مصطفوى، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 2، ص 167.
[6] . حسن مصطفوى، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 2، ص 95.
[7] . ابن منظور، لسان العرب؛ مفردات راغب، واژه جلب؛ تفسير نمونه، ج 17، ص 428؛ الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 16، ص 510؛ جوامع الجامع، ترجمه گروه مترجمان، ج 5، ص 153؛ أطيب البيان فى تفسير القرآن، ج 10، ص 527.
[8] . تفسير نمونه، ج 14، ص 440؛ قاموس قرآن، ج 2، ص 299؛ التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 3، ص 129؛ مفردات راغب، واژه خمر .
[9] . سوره نور، آيه 31.
[10]. ر.ك: تفسير نمونه، ج 14، ص 438 ـ 441.
[11]. همان، ج 14، ص 450.
[12]. همان، ص 440 ـ 441.
[13]. ر.ك: الميزان، ج 16، ص 308؛ تفسير نمونه، ج 17، ص 291 ـ 292.
[14] . سوره بقره، آيه 29.
[15] . سوره مائده، آيه 67.
[16] . سوره حج، آيه 1.
[17] . سوره طلاق، آيه 1.
[18]. سيد على اكبر قرشى، قاموس قرآن، مدخل «نساء».
[19] . ر.ك: توضيح المسائل، احكام نگاه كردن؛ تحريرالوسيله، ج 1، ص 17.
[20] . سوره نور، آيه 30.
[21]. ر.ك: توضيح المسائل مراجع، بنى هاشمى، ج 2، ص 449؛ استفتائات مقام معظم رهبرى.
[22]. ر.ك: مرتضى مطهرى، مسئله حجاب؛ على محمدى، فلسفه حجاب.
[23] . سوره اعراف، آيه 31 ـ 32.
[24]. ر.ك: وسائل الشيعه، ج 20، ص 246، باب استحباب التنظيف و الزينة للرجال و النساء؛ ج 2، ص 89؛ مكارم الاخلاق، شيخ طبرسى، ص 79.
[25]. ر.ك: وسائل الشيعه، ج 3، ص 340 ـ 419، ابواب احكام الملابس؛ تفسير نمونه، ج 6، ص 147 ـ 155؛ حليه المتقين، ص 3 ـ 29.
[26]. ر.ك: ميزان الحكمه، ج 1، ص 414 ـ 416، واژه «جمال»؛ ج 2، ص 1204، واژه «زينت».
[27]. ر.ك: سوره نور، آيه 31؛ سوره احزاب، آيه 59.
[28]. ر.ك: بنى هاشمى، توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 484 ـ 490.
[29]. ر.ك: ميزان الحكمه، ج 2، ص 1205 ـ 1206، واژه «زينت».
[30] . الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 8، ص 99؛ تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ج 6، ص 148.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: